Şanlıurfa ili Kisas ve Uğurtaş köylerinde eğitim düzeyi ve sağlık sorunları ilişkisi

Abstract

74 B- ÖZET Araştırma bulgularını şu şekilde özetleyebiliriz : 1. Sosyo-ekonomik bazı göstergeler bakımından Uğurtaş'a göre Kısas Köyü daha gelişmiştir. 2. Uğurtaş'a göre. Kısas' ta konutlar daha düzgün, yapı bakımından hem daha sağlam, hem de sağlığa daha uygundur. 3. Kısas 'ta, hanelerin yüzde 36.3, Ugurtaş'ta ise yüzde 54. 5' i iki odalıdır. Türkiye ortalaması da yüzde 34.4' tür. 4. Kısas 'ta, konutların yüzde 70 'inde mutfak, yüzde 16. 2 'sinde de banyo ayrı olarak vardır. Bu oranlar Uğurtaş için sırayla yüzde 15.2 ve 6.0'dır. 5. Kısas 'ta, konutların yüzde 35 'inde, Ugurtaş'ta ise yüzde 94 'ünde hela yoktur. 6. Kısas'ta, ağıl-ahırlarm yüzde 38.1'i, Ugurtaş'ta ise yüzde 11.1' i konut içinde bulunmaktadır.. 7. Kısas'ta konutların yüzde 75'inde açılan fakat camsız pencere mevcutken, Ugurtaş'ta konutların yüzde 78. 7 'sinde pencere yoktur..; 8. Kısas'ta, konutların yüzde 98.7, Ugurtaş'ta ise yüzde 97. 0' sinde aydınlanma ve havalandırma yetersizdir.75 9. Kısas 'ta, konutların yüzde 56. 2 'si, Uğurtaş'ta ise yüzde 91 'inde ısıtma aracı soba, ısıtma yakıtı da tezek, çalı ve cirpidir. 10. Kısas 'ta, konutların yüzde 31. 2 'si, Uğurtaş'ta yüzde 27. 2 'sinde yemek pişirme aracı tüplü ocaklar, yakıtı da bütangazı teşkil etmektedir. 11. Kısas 'ta, konutların yüzde 86. 2 'si içme-kullanma sularını köy veya mahalle çeşmelerinden temin ederken, Uğurtaş'ta yüzde 60. 6 'sı köy kuyusundan, yüzde 39. 4 'ü sarnıçtan sağlamaktadır. 12. Her iki köyde hakim aile tipi gelenekseldir. 13. Kısas'ta, 0-14 yaş grubunda genel nüfusun' yüzde 45.4'ü, 15-64 yaş grubunda yüzde 51.1, 65+ yaş grubunda- ise yüzde 3. 5' i bulunmaktadır. Bu oranlar Ugurtaş için sırayla, yüzde 44.9, 50.9 ve 4.2'dir.' 14. Her iki köyde de belirli mevsimlerde çalışmak amacıyla köy dışına giden haneler fazladır. 15. Kısas'ta, 5 yaşını doldurmadan ölenlerin oranı yüzde 29.3, Uğurtaş'ta yüzde 11.8'dir. 1 yaşını doldurmadan ölenlerin oranı ise Kısas'ta yüzde 26.3, Uğurtaş'ta yüzde 7.7'dir. 16. Kısas'ta hanereislerinin yüzde 82. 4 'ü, Uğurtaş'ta ise yüzde 21.2'si kendi toprağında çiftçilik ve hayvancılık yapmaktadır.76 17. Kısas'ta, 1976 yıl sonu itibariyle 5 sınıflı, 250 öğrencili ve 8 öğretmenli bir ilkokul ile, 3 sınıflı, 67 öğrencili ve 4 öğretmenli bir ortaokul mevcuttur. Ayrıca, devamlı ve öğretmenli bir biçki-dikiş kursu vardır. Uğur taş'ta ise, okul çağında çocukların olmasına ve okul binası nın bulunmasına rağmen şimdiye kadar eğitim yapılmamaktadır. 18. Kısas'ta. hanereislerinin yüzde 32. 5 ' i, Uğurtaş'ta ise yüzde 90. 9 'u okur-yazar değildir. 19. Kısas'ta, 6-16 yasında bulunan toplam 201 çocuktan yüzde 64. 7 'si okula gitmektedir. Kız çocuklarının, okula gitme yüzdesi erkek öğrencilerden 'düşüktür. Uğurtaş'ta ise okul çağı çocuklarının yüzde 11. 4 'ü köyde eğitim yapılma dığından yakın köylerdeki okullara devam etmektedirler. Okula gönderme eğilimleri ile hanereislerinin eğitim düzeyleri arasında doğru bir orantı vardır. 20. Kısas'ta 1 ebenin görevli olduğu 1 sağlık evi mevcuttur. Uğurtaş'ta ise en yakın sağlık evi 25 km. uzakta dır. 21. Kısas'ta, hanereislerinin yüzde 63.7'si özel dok tora, yüzde 36. 3 'ü ise herhangi bir sağlık kurumuna başvur maktadır. Sağlık elemanına başvuranların Kısas'ta yüzde 73.3'ü, Uğurtaş'ta ise yüzde 83.3'ü okur- yazar olmayan eği tim grubunda bulunmaktadır.77 22. Kxsas'ta köy içinde ve çevresinde yayılmış olan su birikinti ve bataklıkları çeşitli haşerelerin ve zararlı böceklerin çoğalmasına yol açarak köy toplum ve. çevre sağ lığını tehdit etmektedir. Uğurtaş'ta ise, içme ve kullanma sularının muhafaza edildiği sarnıçlar ve mevcut 1 kuyu sağ lık açısından köyü tehdit etmektedir. 23. Bunun gibi her iki köyde diğer tüm çevre özellik leri de sağlık bakımından yeterlilik ve olumluluktan uzak tır, özellikle bu durum Uğurtaş'ta daha belirginleşmektedir. 24. 6-15 yaş grubunda bulunan okul dönemi çocukları nın, Kısas 'ta yüzde 40. 5' i, Uğurtaş'ta ise yüzde 21. 4 'ünün boyları, Kısas 'ta yüzde 22. 2 'si, Uğurtaş'ta yüzde 14. 3 'ünün de ağırlıkları yetersiz ve beslenme dengesizliği nedeniyle Türkiye standartlarının altında bulunmaktadır. 25. Kısas' ta son 5 yıl içinde genel ölüm sayısı 60, Uğurtaş'ta ise 20 kişidir. Bunların çoğunluğunu 5 ve 1 yaşını doldurmamış çocuklar teşkil etmektedir. Her iki köyde son 1 yıl içinde ölen toplam 20 kişinin: 7 'si barsak enfek siyonlarından, 3'ü böbrek, 2 'si sindirim sistemi, geriye kalan 8 kişi de solunum güçlüğü, kalp ve dolaşım sistemi, kadın rahatsızlıkları ve trafik kazalarından can vermişler dir. 26. Her iki köyde de halkın sağlık konusundaki bilgi leri yetersizdir. Kısas'ta, sağlık bilgisinden hanereisleri- nin aldığı puanlar 100 üzerinden ortalama 41.9, Uğurtaş'ta78 ise yüsde 15.1'dir. Bu durum eğitim düşeylerine göre farklı lık göstermektedir. 27. Kısas'ta hane başına 18.325, kişi başına 2.618 TL. yıllık gelir düşmektedir. Ugurtaş'ta ise, bu oranlar sırayla 15.757 ve 2.419 TL. dır. 28. Kısas'ta hanereislerinin yüzde 73.7'sinin, Ugur taş'ta ise yüsde 72.6'sının yıllık hane gelirleri 20.000 TL. sının altındadır. Ayrıca, Kısas'ta hanereislerinin yüzde 73.7'si yıllık köy gelirinin yüzde 50.5'ini, Ugurtaş'ta ise yüzde 72. 6' sı yıllık köy gelirinin yüsde 51. 9 'unu almakta dırlar. Gene, Kısas'ta hanereislerinin yüsde 26.3'ü toplam gelirin yüsde 49.5'ini, Ugurtaş'ta ise yüsde 27.4'ü gelirin yüzde 48.1 'ini paylaşmaktadır. 29. Kısas'ta hanelerin yüsde 28. 2 'si, Ugurtaş'ta ise yüsde 78. 8' i topraksızdır. 30. Kısas'ta hanelerin yüzde 49.1' inin sahip olduğu toprak miktarı 0-25 dönümdür. Ugurtaş'ta ise, hanereisleri nin yüsde 99. 6 'sının sahip olduğu toprak 250 dönümün üzerin dedir. Kısas'ta hanelerin yüzde 79.6'smın toprağı 75 dönü mün altında olup, genel toprakların yüzde 35.6'sma sahip tir. Ugurtaş'ta ise, hanereislerinin yüzde 71. 4 'ünün toprağı 75 dönümün altında olup, genel toprakların da yüzde 0.4'ünü teşkil etmektedir.79 31. Kısas'ta 1.037, Uğurtaş'ta ise 1.817 küçükbaş hayvan mevcut olup, hane başına düşen hayvan miktarı Kısas' ta 13, Uğurtaş'ta ise 55'dir. Ancak, Kısas 'a nazaran Uğur taş'ta hayvanlar daha çok büyük toprak sahiplerinindir. 32. Kısas'ta 4, Uğurtaş ' ta 2 hanereisinin elinde traktör, biçerdöğer ve diğer tarım aletleri mevcuttur.