La représentation du masculin dans le cinéma populaire Turc actuel

Abstract

Bu tezin amacı ataerkil kodlarla bezenmiş erkek temsilini popüler filmler aracılığıyla eleştirmektir. Çalışmamız kitlelerin mevcut arzularını doyurmuş gibi kabul edilen dört gişe filminin-Recep İvedik 2, Kurtlar Vadisi : Irak, Issız Adam ve Güneşi Gördüm-incelenmesini hedefliyor. Bu bağlamda, bu çalışma, günümüz popüler sinemanın egemen söylemine ışık tutmaktadır.Öncelikle, ?sanat? ve ?endüstri? kavramlarının tanımları aracılığıyla sinemanın yerini konumlandırmaya çalıştık. Ayrıca, popüler ve bağımsız filmler gibi farklı anlatım tarzlarına sahip film türlerinin bazı yönlerini de ele aldık. Bu amaçla, birinci bölüm boyunca görsel ifadenin sosyal bir topografyasına ulaşmamızı sağlayan bir ifade aracı olan sinemayı ortaya koymak için, Türk sinemasının panoramasını oluşturduk. Daha sonra seyirci (izleyen) ve filmin (izlenen) etkileşimine ağırlık vererek, özellikle istatistik, psikanalitik, ekonomik ve sosyolojik terimlerle analiz edilebilen sinema seyircinin ve ardından iletilen temsillerin onlar tarafından nasıl algılandığının da önemini vurguladık. Aynı zamanda nitel olduğu kadar nitel verilerden de hareketle Türkiye'deki genel eğilimlerin kısa bir analizini de sunduk.İkinci bölümde; filmleri, yalnız bir sanat eseri olarak değil, aynı zamanda beşeri bilimler arasında bir sahanın araştırma nesnesi olarak dikkate aldık. Sinema alanında yapılan çalışmalardan hareketle, halen cinsiyetçi tutuma dayalı bazı sosyal bilim teorilerine karşı çıkarak, bilimsel feminist bir sahanın gelişmesine olanak sağlayan, kavramsal ve metodolojik yaklaşım çeşitliliğini incelemeye çalıştık. Son olarak, bu bölümde; günlük hayattaki toplumsal cinsiyet ilişkileri ve feminist hareketler vs. gibi dinamiklerin çeşitli kuramlar ışığında sinemayla olan bağlantılarını irdeledik. Bu bağlamda çalışmamızda, Laura Mulvey, Tania Modleski ve Anneke Smelik gibi feminist film teorisi alanında öne çıkan üç kuramcıdan yararlandık. Bunun yanında, popüler Türk sinemasındaki erkek temsilleri üzerine derinlemesine bir çalışma için, erkek hegemonyası üzerine çalışan kuramcıların da düşüncelerine sıkça yer verdik.Böylece üçüncü bölümde, çalışmamızı özellikle Türk sinemasını temsil eden dört film ve bunların erkek karakterleri üzerine taşımak mümkün oldu. Bu bölüm boyunca, Türk sinemasında erkek bakışının ağırlığını inceledik. Bu amaçla, Türkiye'de 2005-2010 yılları arasında gişe yapmış dört filmin başrol karakterlerini, temsilleri üzerinden erkeklik söylemi içerisinde konumlandırmaya çalıştık. Esas olarak, bu temsillerin ardında oluşturulmaya çalışılan; güç ilişkileri, dengeler ya da başkaldırılar sorgulandı. Erkeklere dayatılan roller irdelendiğinde ise, hangi bağların nasıl bir ?ideal? model oluşturduğunu gösterdik. Bu yapıyı; aydınlatma, kadraj ve alan derinliği vs. gibi sinematografik öğelerin seçimi üzerine durarak; beden, güç söylemi, sözlü ve sözsüz iletişim ya da çeşitli sosyal ilişkiler bağlamında irdeledik. Bu anlamda, günümüz sinemasının rol modellerinin, ataerkil sistemi içinde nasıl sergilendiğine dikkat çektik. Günümüz popüler Türk filmleri, ataerkil sistemin gerçek hayattaki işlerliğine nasıl bir katkıda bulunmaktadır? Ya da kurgu ve gerçek arasında bir bağ var mıdır?Sonuç olarak, sinemanın farklı kalıplar altında sunduğu erkeklikler, hala günümüzde, ataerkil sistemin değerlerinden ve yargılarından beslenmektedir. Erkek karakterlerin, bu toplumsal değerlerin ne kadar boyunduruğu altına girdiklerini, ?erkeklik? motiflerinin baskın simgeleriyle ön plana çıkarttık. Erkeklerin ağzından, erkeklere dair erkekler için yapılan bu filmler, aslen yeni bir erkek temsili oluşumuna zemin hazırlamamaktadır. Buna rağmen, Türk sinemasında elde ettikleri büyük başarı, izleyiciler tarafından kabul edilebilirliğinin, kitlesel bir benimseyişin, ataerkil yaptırımlarını her daim sürdürebilirliğinin bir göstergesidir.

The purpose of this thesis is to criticize the association of patriarchy and male gender stereotypes in popular recent movies. Our work aims at investigating of four-blockbuster movies -Recep İvedik 2, Kurtlar Vadisi: Irak, Issız Adam ve Güneşi Gördüm- that are assumed to have satisfied the desires of masses in this respect. Therefore, our work shines light on the dominant theme of today?s popular Turkish movies.First, we tried to position the cinema by defining the concepts of ?art? and ?industry?. Also, we analysed certain aspects of popular and independent movies that has different narration by nature. To achieve this, we have developed a panorama of Turkish films during the first section. Then, by weighing on the link between the audience and the films, we have emphasized the perception of the message of the films by the moviegoers in terms of statistical, psychoanalytical, economical and sociological concepts. In the same time, we have also provided a qualitative analysis of general inclinations in Turkey.In the second section, we have not only paid attention to movies as an art form, but also as an object of investigation in the land of social sciences. In light of the social research on the cinema, we have investigated the diversity of conceptual and methodological approaches of scientific feminism while objecting to social science theories based on sexism. Lastly in this section, the linkage of cinema and interaction of sexes in daily relationships and feminist movements were analysed. In that respect, we have made use of concepts developed by three feminist film theorists, namely Laura Mulvey, Tania Modleski and Anneke Smelik. In addition, theoretical thinking?s on male hegemony are provided to analyse the male stereotypes in Turkish cinema.In the third section, built on the foundations of the prior ones, we finally concentrate on the analysis of male characters of the four Turkish movies chosen. In this section, we analysed the male character in Turkish movies. With this in mind, we tried to categorize those male characters of movies shot between 2005 and 2010, based on the social sciences male concepts. In reality, ownership and balance of power and rebellion were questioned behind the characters. When we studied the roles of male characters, we showed how the linkage to ?ideal? model. In this respect, we brought attention to how today?s role models of cinema are displayed within the male patriarchy. How do today?s popular Turkish movies contribute to inner workings of real life male patriarchy? Or, is there a connection between fiction and reality? This thesis is presented as an attempt to find answers to those questions based on the characters played by male actors of four popular movies of our age.In conclusion, male patriarchal movie characters are representations of our society?s values. Male characters of those movies are presented under this wrapper, which we showcase in our work. Those movies that are produced by men, for men actually lay the foundations of a new male stereotype. Despite this, huge success enjoyed by those movies in the box office and the society?s embrace of those characters is an indication of possible continuance of male patriarchy.