Tanıma ve tenfiz davalarında kararı veren mahkemenin yetkisinin denetimi

Abstract

Tanıma ve tenfiz şartları, her bir devlet hukukunda farklı şekilde ele alınmakla beraber, ?kararı veren yabancı mahkemenin yetkili olması? genel kabul gören bir tanıma ve tenfiz şartı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yabancı mahkemenin yetkisinin denetimi konusunda çeşitli hukuk sistemlerinde farklı ölçütlerin benimsenmekle beraber, yabancı kararın tenfizinin talep edildiği mahkemenin (tenfiz mahkemesi) münhasır yetkili olması, hemen her hukuk sisteminde bir tenfiz engeli olarak yer almaktadır. Münhasır yetki, genel olarak, bir devletin belirli konulardaki uyuşmazlıkların sadece kendi mahkemelerinde çözülmesini kabul etmesini, bu konularda yabancı mahkemelerin yetkisini tanımamasını ifade etmektedir. Bunun sonucu olarak, devletler, kendi mahkemelerinin münhasır yetkili oldukları konularda yabancı devlet mahkemelerinden verilen kararlara kendi topraklarında etki tanımamaktadırlar. Tanıma ve tenfiz davalarında, münhasır yetki halleri dışında yabancı mahkemenin yetkisinin denetiminde hangi kuralların esas alınacağı konusunda farklı yöntemler mevcuttur. Bu yöntemlerin nihai amacı kararı veren mahkeme ile dava konusu ve taraflar arasında gerçek bir bağlantının var olup olmadığının denetlenmesidir. Dava konusu ve taraflar ile kararı veren mahkeme arasında gerçek bir bağlantının bulunmaması durumunda ?aşırı yetki? hali meydana gelmektedir.

Although the conditions of recognition or execution are handled differently by each state law, ?competency of the foreign court which gives the decision? is a generally accepted condition of recognition and enforcement. Even though different criteria are adopted in various law system with regards to the inspection of the competence of the foreign court, the court's (enforcement court), in which the enforcement of the foreign decisions is requested, being the exclusive competent takes part as an obstacle of the enforcement almost in all law systems. Exclusive competency generally states the acceptance of resolving the disputes of a state on several issues within its own courts and not recognizing the competency of the foreign courts on this matter. As a result of this, states do not recognize the effects of decisions given by foreign courts within the boundaries of their state for the subjects on which their own courts has exclusive competency. There are different methods about which rules to be based on the authority of the foreign court on the recognition and enforcement cases apart from the incidents of exclusive competency. Final purpose of these methods is to inspect the existence of a real connection between the court which gives the decision and the subject of the case and the parties. If there is not a real case between subject of the case and the parties and the court which gives the decisions, event of ?excessive jurisdiction? occurs.