Pb elementinin L tabakası X-ışını flöresans şiddetleri üzerine matris etkileri

Abstract

Bu çalışmada, Pb elementinin L tabakası X-ışını şiddetleri üzerine matris etkileri incelenmiştir. Analit olarak Pb ve matris olarak K tabakası soğurma kıyıları Pb elementinin karakteristik L X-ışını enerjilerinin hemen altında olan ve primer uyarıcı fotonlarla uyarıldıktan sonra yayınlayacakları karakteristik K X-ışınlarının enerjileri analitin soğurma kıyısının hemen üstünde olan elementler seçilmiştir. Daha sonra bu elementlerle, saf ve Pb oranı %10-%90 aralığında değişecek şekilde ikili numuneler hazırlanmıştır. Hazırlanan numuneler Am-241 halka kaynaktan yayınlanan 59,54 keV enerjili fotonlarla uyarılmış ve Pb elementine ait yayımlanan karakteristik L X-ışınları rezolüsyonu 5,9 keV'de 160 eV olan Si(Li) dedektör ile sayılmıştır. Hazırlanan ikili numunelerde Pb'nin La, Lb ve Lg X-ışınları için ölçülen şiddetlerin matristeki Pb konsantrasyonuna bağlı değişim eğrileri çizilmiştir. Bu eğrilerden, Pb L X-ışını şiddetleri ile Pb konsantrasyonu arasındaki beklenen doğrusal değişimden sapmalar olduğu görülmüştür. Analitin L X-ışını şiddetleri üzerinde gözlenen bu sapmalar, numunede bulunan diğer elementlerin çeşit ve miktarına bağlı olarak negatif veya pozitif yönde olmaktadır.

In this study, the matrix effect on Pb element?s L shell X-ray intensities have been investigated. Pb as analit and elements which some of them the K absorption edge just below the characteristic L X-ray energies of Pb element and others emits K X-rays with energies just above of the absorption edge of the analit (Pb) when after primary induced primary photons as matrix have been chosen. Later, pure and binary with Pb ratio ranging from 10% to 90% samples were prepared with these elements. The prepared samples were irradiated by 59,54 keV energy photons emitted from an Am-241 annular radioisotope source and the L X-ray line intensities of Pb element were measured using a Si(Li) detector with a resolution of 160 eV at 5.9. In the prepared binary samples, the measured intensities for Pb La, Lb and Lg X-rays were plotted as a function of Pb concentration in matrix. From these curves, it is shown that there is a deviation between Pb L X-ray intensities and expected linear change with the Pb concentration in the sample. These deviations observed on the L X-ray intensities of analit are negative or positive direction depending on the type and amount of others elements within sample.