Tüberkülozlularda hastalığın ağırlığı ile çeşitli faktörler arasındaki ilişkiler

Abstract

ÖZET Tüberkülozda karşılaşılan önemli güçlüklerden birisi kişiler arasında hastalık seyri ve tedaviye cevap bakımından görülen farklılıktır. Çalışmamızda hastalığın ağırlaşmasında çeşitli faktörlerin rolünün incelenmesi ve bazı aktivite göstergelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ağır hasta grubunu oluşturan 20 hastada ortalama yaş 35 yıl, hastalık süresi 60 aydır. Hastaların 15'i (% 75) erkek, 5'i (% 25) kadın; 15'i (% 75) evli, 5'i (% 25) bekar; 12'si (% 60) kent ve 8'i (% 40) kır sal yerleşimlidir. Çoğunluğu (% 70) ev kadınları, işçiler ve işsizler teşkil etmektedir. Onsekiz hastadan oluşan hafif hasta grubunda ise ortalama yaş 31.94 yıl, hastalık süresi 6.15 aydır. Hastaların 12'si (% 66) erkek, 6'sı (% 34) kadın; 14 'ü (% 78) evli, 4'ü (% 22) bekar; 17' si (% 94) kent ve l'i (% 6) kırsal yerleşimlidir. Bu grupta da çoğunluk (% 72) ev kadınları, işçiler ve işsizlerden meydana gelmektedir. Yaş, cinsiyet, medeni durum, meslek, alt hastalık varlığı, BCG aşı sı, beslenme durumu, çinko düzeyi, hücresel ve humoral bağışıklık göstergeleri ve kan grupları ile tüberkülozun klinik durumu arasında iliş ki saptanmamıştır. Gruplar arasında sadece hastalık süresi (p<0.01), yerleşim (p < 0.05), IgA (p<0.02) ve seruloplazmin (p<0.05) düzeyleri bakımından an lamlı fark mevcuttur. Hastalık süreleri arasındaki fark ağır hasta grubundaki hastaların bir kısmının kronik vakalar olmasından kaynaklanmaktadır. Ağır hasta grubundaki kırsal yerleşimli hasta oranının anlamlı olarak yüksek bulunması ; kırsal kesimde sağlık hizmetlerinin yetersizliği sonucunda, tedaviye ulaşma ve uyumun güçleşmesi nedeniyle hastalığın da ha ağır seyrettiğini düşündürmektedir. Bu gruptaki anlamlı IgA yüksekliği hastalığın ağırlığı ve IgA düzeyi arasında ilişki olduğunu gösteren çalışmalarla uyumludur. Tüberkülozun ağırlığının belirlenmesinde serum seruloplazmin düzeyinin balgamda ARB varlığı ve eritrosit sedimentasyon hızından daha iyi bir gösterge olduğu kanısına varılmıştır.

SUMMARY One of the most important problems in tuberculosis is the hetero geneity of disease course and response to treatment among the patients. In this study, we examined the role of various factors in the severity of tuberculosis and compared some activity indices. Twenty patients with severe tuberculosis formed the first group and 18 patients with mild or moderate disease formed the second group. In the first group; maan age was 35 years and mean duration of disease was 60 months. Of these 20 patients, 15(75 %) were male and 5 (25 %) were female; 15 (75 %) were married and 5 (25 %) were unmarried; 12 (60 %) were urbanites and 8 (40 %) were villagers. Majority (70 %) of this group was housewives, labourers and unemployed people. In the second group; mean age was 31.94 years and mean duration of disease was 6.15 months. Of these 18 patients, 12 (66 %) were male and 6 (34 %) were female; 14 (78 %) were married and 4 (22 %) were un married; 17 (94 %) were urbanites and 1 (6 %) was a villager. Majority (72 %) was formed by housewives, labourers and unemployed people in this group, too. In our study; age, sex, marital status, occupation, underlying diseases, BCG vaccination, nutritional status, serum zinc level, indices of cellular and humoral immunity or blood groups had no influence on the severity of tuberculosis. Duration of disease, settlement, IgA level and serum ceruloplasmin level were significantly different between the study groups (p values were< 0.01, < 0.05, < 0.02 and < 0.05, successively). Villagers were significantly more in the first group. This may be due to deficient patient compliance resulting from inadequate health service in the rural area of our country. Significant increase of IgA level in the first group supports the hypothesis implying the correlation between IgA level and severity of tuberculosis. We have determined that serum ceruloplasmin level is the best index for the degree of severity of tuberculosis, as compared with ARB existence in sputum or erythrocyte sedimentation rate.