Özürlü çocuğa sahip anne babaların umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma zihinsel, fiziksel ve zihinsel+fiziksel özürlü çocuğa sahip olan anne-babaların umutsuzluk düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla planlanmıştır. Özürlü çocuğa sahip anne-babaların umutsuzluk düzeyleri; çocuğa ait cinsiyet, yaş, özür grubu ve özel eğitim aldıkları süre ile anne- babalara ait yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir durumları gibi değişkenlere göre karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma; Ankara ili sınırları içerisinde bulunan ve yatılı olmayan eğitim kurumlarına devam eden zihinsel, fiziksel ve zihinsel+fiziksel özürlü çocukların anne-babaları ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini her üç özür grubundan toplam 257 anne ve baba oluşturmaktadır. Örnekleme alınan anne ve babalara Aile Bilgi Formu ile birlikte, Beck Umutsuzluk Ölçeği verilerek doldurmaları istenmiştir. Örneklemin Beck Umutsuzluk Ölçeğinden aldıkları puanların çeşitli değişkenler açısından farklılık gösterip göstermediği tek yönlü varyans analizi ile araştırılmış ve gruplar arasında fark bulunduğunda farklılığın hangi gruptan kaynaklandığı ise Tukey HSD testi ile incelenmiştir. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre; çocukların cinsiyetlerinin ve özürlerinin derecelerinin anne-babaların umutsuzluk düzeyleri üzerinde etkili olmadığı, ancak çocuğun yaşının ve eğitim aldığı sürenin anne- bababarın umutsuzluk düzeylerini etkilediği bulunmuştur. Araştırmada, anne-babalara ait değişkenlerden anne-babaların eğitim ve gelir durumları umutsuzluk düzeylerini etkilerken, anne-babanın cinsiyetlerinin ve yaşlarının umutsuzluk düzeyleri üzerinde etkili olmadığı saptanmıştır. Anne-babaların BUÖ (Beck Umutsuzluk Ölçeği)'nin `Gelecekle İlgili Beklentiler`, `Motivasyon Kaybı`, `Umut` alt ölçeklerinden aldıkları puanlara, anne- babanın cinsiyeti ve çocuklarının özür gruplarına göre bakıldığında gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptanmamıştır. Bu araştırmanın anne-babaların yaşadıkları duyguları anlama ve uyum süreçlerinde ihtiyaç duydukları destek ve servislerin sağlanmasına ve planlanmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Özürlü Çocuklar, Özürlü Çocukların Ailelerinin Umutsuzluk Karamsarlık, Kaygı ve Stresle Başa Çıkma Yolları IV

ABSTRACT This study was planned to determine the level of hopelessness of parents of mentally, physically and mentally/physically handicapped children. The level of hopelessness of parents of handicapped children, sex, age, handicap and duration of special education was examined along with the variables like parents' ages, sex, education, income. Study was conducted in Ankara and environs of parents of mentally, physically and mentally/physically handicapped children who were not boarders at educational facilities. Two hundred fifty-seven mothers and fathers of children from all three handicap groups were sampled. The parents were asked to complete a Family Information Form and a Beck Hopelessness Scale. The BHS score variables indicated any diversity or not, was examined by using one-way variance analysis test. The differences between groups and the source group were examined using the Tukey HSD test. According to the findings obtained by the study, the child's sex and degree of handicap had no effect on the hopelessness level of the parent, but rather the child's age and length of education had an effect. The study shows that the variables of parents' education and income had an effect on the level of hopelessness, and the parent's sex and age had no effect. The scores of parents on the Beck Hopelessness Scale's `Future Expectations`, `Loss of Motivation` and `Hope` sections when looked at by the parents' sex and the child's handicap group showed no difference statistically. It is hoped that this study will validate parents' emotions, give support and a harmonious process to help provide and plan services where needed. Key Words: Handicapped children, handicapped children's families, hopelessness, pessimisim, coping with anxiety and stress..6. YÜKSEKÖ?RETİM KURULU DOKÜMANTASYON töilRKEZİ