Akut koşma ve yüzme egzersizlerinin sıçanlarda bazı kan parametreleri ve fibrinolitik sistem üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Çeşitli egzersiz tiplerinin bazı fizyolojik sistemlere olduğu gibi kana da etkileri vardır. Ancak bu konudaki araştırma sonuçları yönünden bir fikir birliği yoktur. Bu farklılık özellikle uygulanan egzersizlerin şiddet ve süresinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Amacımız oksijen kullanım miktarı bakımından benzer etkileri olan dolayısıyla egzersiz şiddeti yönünden eşdeğer kabul edilebilecek akut koşma ve yüzme egzersizlerinin bazı kan parametreleri ile pıhtılaşma ve fibrinolitik sistem üzerine olan etkilerini incelemek ve bu iki egzersiz tipini karşılaştırmaktır. Çalışmamızda, ağırlıkları 260-310 gram arasında değişen 46 adet Swiss Albino sıçanı 2 gruba ayırdık. Birinci gruba giren 23 sıçana 30 dakika süreyle 5°'lik eğimde 16 m/dakika 'lık hızda koşma egzersizi, ikinci gruba giren 23 sıçana ise 30 dakika süreyle akut serbest yüzme egzersizi uygulandı. Her iki grup hayvanda egzersiz öncesi ve sonrası oksijen kullanım miktarları tespit edildi, kan hücreleri sayımları yapıldı, hemoglobin67 ve hematokrit değerleri ile eritrositer indeksler (MCV, MCH ve MCHC) saptandı. Ayrıca pıhtılaşma ve kanama zamanları ölçüldü. Euglobulin erime zamanı ve fibrin plak erime alanları değerlendirilerek fibrinolitik aktivite incelendi. Oksijen kullanım miktarı her iki egzersiz grubunda birbirine yakjn artışlar gösterdi. Eritrosit sayısı, hemoglobin ve hematokrit değerleri her iki tip egzersizde hafif artışlar kaydetti. MCH ve MCHC değerleri koşma egzersizinden sonra hafifçe arttı, MCV ise hafifçe azaldı. Yüzme egzersizi her üç parametrede hafif azalmaya yol açtı. Lökosit ve trombosit sayıları her iki tip egzersizden sonra belirgin şekilde arttı. Kanama zamanı hafifçe kısaldı. Pıhtılaşma zamanı yüzme egzersizinden sonra daha belirgin olmak üzere önemli derecede azaldı. Her iki egzersiz programı fibrinolitik aktiviteyi belirgin şekilde arttırdı. Ancak fibrinolitik aktivite üzerine yüzme egzersizi çok daha büyük bir etki meydana getirdi. Sonuç olarak oksijen kullanımı bakımından birbirine benzer etkileri olan ve dolayısıyla egzersiz şiddeti yönünden eşdeğer kabul edilebilecek akut koşma ve yüzme egzersizleri karşılaştırıldığında yüzme egzersizinin etkilerinin bilhassa enzim ve aktivatörlerin yer aldığı pıhtılaşma ve fibrinolitik sistemlerde daha kuvvetli olduğu görülmektedir. Bu farklılığın, yüzmenin kompleks bir stres yaratıyor olmasından kaynaklanabileceği görüşündeyiz. Deneysel araştırmalarda sıçan kullanacak olan, koşma ya da yüzme egzersizi uygulamayı düşünen araştırmacıların bu hususu göz önünde bulundurmaları gerektiğini düşünüyoruz.

68 8. SUMMARY Various exercises affect on a number of physiological systems as well as on blood. However, there is no agreement in the results obtained from research in this subject. This disagreement is especially due to the difference in duration and intensity of the exercises practised. This study aims at studying and comparing the effects of acute running and swimming, which have similar effects in terms of oxygen consumption and thus which can be equivalent to each other, on some blood parameters and coagulation and fibrinolytic systems. In this study 46 Swiss Albino rats weighing 260-310 gms were divided into two groups. The twenty three rats in the first group performed running exercise on a treadmill with slope of 5° in 30 minutes with of speed of 1669 m/min. The twenty three rats in the second group performed an unstimulated swimming exercise for 30 minutes. Before and after exercise in both groups, oxygen consumption, blood cell counts, values of haematocrit and haemoglobine and indexes of erythrocytes (MCV, MCH, MCHC) were determined, and clotting and bleeding times were also measured. Fibrinolytic activity was analized by determining euglobulin lysing time and the area of fibrin plaque. Oxygen consumption in both exercise groups presented nearly similar increases. Erythrocyte count, haemotocrit and haemoglobine were slightly increased in both exercises. After the running exercise, MCH and MCHC were slightly increased with a slight decrease in MCV. Swimming exercise gave rise to a slight decrease in all indexes. Leucocyte and thrombocyte count counts were markedly increased after both exercises. Clotting time decreased in both groups being marked in the swimming group. Both exercise programs increased fibrinolytic activity noticeably. However swimming exercise produced a greater effect on fibrinolytic activity. In conclusion, when the running and swimming exercises, which have similar effects in terms of oxygen consumption and thus regarded as equivalent in terms of intensity of the exercise, are compared the effects of swimming exercise can be seen to be greater in the clotting and fibrinolytic systems which include especially enzyme and activator. We hold the belief that this disagreement resulted from a complex stress likely to be caused by swimming. We believe that the researchers who use rats in running and swimming exercises for experimental research should bear in mind this important point.