Polikistik over sendromunda insülin direncinin metformin ile tedavisi insülin direnci ile ovaryan P450c17-alfa ve adrenal P450c17-alfa enzim disregülasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Polikistik over sendromu (PKOS) premenopozal kadınlarda oldukça sık rastlanılan ve menstrüel bozukluklar, hirsutismus, infertilite, hiperandrojenemi ve obezite ile karakterize olan bir endokrin bozukluktur. PKOS'nda ovaryan P450cl7a enzim disregülasyonu sonucu uzun etkili GnRH agonistlerine aşın 1 7-OHP cevabı vardır ve bu PKOS'nun iyi bilinen bir özelliğidir. Ancak, hastalığın patogenezi ve hiperandrojenemi üzerine adrenal bezlerin kakışı tam olarak bilinmemektedir. İnsülin direnci ve hiperinsülineminin hastalığın patogenezinde önemli bir faktör olduğu ve obeziteden bağımsız bir özellik olduğu bildirilmektedir. Bununla birlikte, insülin direncinin tedavisinde kullanılan değişik ajanların ve bu arada metforminin etkinliği ile ilgili tartışmalar mevcuttur. Bu çalışmada Kasım 1996- Aralık 1997 tarihleri arasında EÜTF Endokrinoloji Kliniği'ne hirsutismus nedeniyle müracaat eden 1 5 PKOS'lu vakada insülin50 direnci ve metforminin etkisi araştırılmıştır. PKOS'lu vakalar ile benzer yaş veVKİ'ne sahip 10 sağlıklı kadın kontrol grubu olarak alınmıştır. PKOS'lu vakalara ve kontrol grubuna 12 haftalık metformin tedavisi öncesi ve sonrasında (1000 mg/gün) OGTT yapılmış, AKŞ ve insülin düzeyleri tayin edilmiştir. Ayrıca PKOS'lu vakalarda insülin tolerans testi ile insülin direnci tayin edilmiş, buserelin testi ile ovaryan ve ACTH stimülasyon testi adrenal P450cl7a enzim aktivitesi değerlendirilmiştir. PKOS'lu vakaların kontrol vakalarına göre daha hiperandrojenemik ve hiperinsülinemik olması yanında buserelin ve ACTH'ya daha fazla 1 7-OHP ve androstenedione cevabı verdikleri tespit edilmiştir. Metformin insülin direnci ve hiperinsülinemiyi azaltıcı bir etki gösterirken ovaryan ve adrenal P450cl7ct enzim aktiviteleri üzerinde anlamlı bir etki görülmemiştir.

51 SUMMARY Polycystic ovary syndrome (PCOS) is a common and heterogenous disorder which, in its fullblown state, is characterized by menstrual abnormalities, hirsutism and obezity. Although it has been well established that women with PCOS have a high 17- hydroxyprogesterone (17-OHP) response to long acting gonadotrophin releasing hormone (GnRH) agonist testing, the role of the adrenal gland in the genesis of PCOS and the relative contribution of the adrenal gland to androgen overproduction is not well known. Hyperinsulinemia is a prominent feature of the syndrome which clearly is not related to obezity and a number of data suggest that hyperinsulinemia may play a central role in the development of ovarian hyperandrogenism. There is a controversy about the effects of the agents, such as metformin, which have been used in the treatment of insulin resistance. The present study was conducted between November 1996-December 199752 in the Department of Endocrinology, Erciyes University Hospital We aimed to determine the effect of insulin resistance and hyperinsulinemia on ovarian and adrenal P450cl7a enzyme activity before and after metformin therapy in 15 women with PCOS. 10 healthy women similar in age and body mass index (BMI) were also included in the study as a control group. Women with PCOS and control group were evaluated by OGTT for glucose tolerance and insulin responses, buserelin testing for ovarian P450cl7a enzyme activity and ACTH stimulation test for adrenal P450cl7a enzyme activity before and after metformin (1000 mg/day) therapy for 12 weeks. Insulin tolerance test (ITT) was performed only in PCOS group before and after metformin therapy to evaluate the effect of metformin on insulin sensitivity. Women with PCOS were more hyperandrogenemic and hyperinsulinemic than controls and also hyperresponsive to buserelin and ACTH stimulation in terms of 17-OHP and androstenedione. Metformin therapy reduced the insulin levels and improved the insulin resistance but had no significant effect on ovarian and adrenal P450cl7a enzyme activity. We think that treatment of insulin resistance and hyperinsulinemia do not completely improve ovarian and adrenal P450cl7a enzyme dysregulation.