Kayseri`de 1985-1998 yılları arasında sağlık durumu ve demografik göstergelerdeki değişim

Abstract

7. ÖZET Bu araştırma, Kayseri Sağlık Eğitim ve Araştırma Bölgesinde 1985 yılında yapılan Temel Çalışma esas alınarak; demografik veriler, ana sağlığı, aile planlaması, çocuk sağlığı ve çevre sağlığında 13 yıllık değişimin değerlendirilmesi amacıyla 1998 yılında Kayseri'de 3 000 hane, 15-49 yaş grubu 2 262 evli kadın ve 0-36 aylık 631 çocuk üzerinde yapılmıştır. Bu süre zarfında; KDH binde 25.4'ten 18.3'e, DNAH binde 18.6'dan 9.8'e, BÖH binde 86.4'ten 34.5'e ve perinatal ölüm hızı binde 48.8'den 25.2'ye gerilerken; KÖH binde 6.8'den 8.5'e, 50 yaş üzeri orantılı ölüm hızı da yüzde 47.7'den 66.6'ya yükselmiştir. Okuryazar olmayan 15-49 yaş evli kadınların oranı 1985 yılında % 34.0 iken, bu oran 1998 yılında % 18.8'e düşmüş, ortaokul ve daha yüksek düzeyde okul mezunu olan kadınların oranı ise % 5.0'dan % 9.0'a yükselmiştir. Kadınların öğrenim düzeyi artıkça sahip oldukları çocuk sayısı, düşük yapma oranı ve düşük sayısı azalmaktadır. Son 13 yıl içinde; toplam gebelik sayısı ortalaması 4.76'dan 2.99'a, canlı doğum sayısı ortalaması 3.53'ten 2.46'ya, düşük sayısı ortalaması 0.91 'den 0.41'e, ölü doğum sayısı ortalaması 0.12'den, 0.08'e, yaşayan çocuk sayısı ortalaması 3.04'ten 2.33'e ve ölen çocuk sayısı ortalaması ise 0.43'ten 0.13'e inmiştir. Kadınların aile planlaması yöntemi kullanma oranı; 1985 yılında % 61.4, 1998 yılında ise % 61.6 iken, etkili AP yöntemi kullanma oranı % 33.8'den 54.8'e yükselmiştir. Kadınların; yaş grupları, öğrenim düzeyleri ve sahip oldukları çocuk sayısı ile modern aile79 planlaması yöntemi kullanma oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Altı ay ve daha fazla süre anne sütü verilen çocukların oranı % 46. l'den % 5 1.3 'e yükselmiştir. 1985 yılında çocukların % 11.7'sinin, 1998 yılında ise % 14.1 'inin yaşına göre düşük ağırlıklı olduğu ve yine sırasıyla % 13.6'sının ve % 8.4'ünün yaşına göre kısa boylu (bodur) olduğu tespit edilmiştir. Annenin ve babanın öğrenim düzeyi yükseldikçe çocuklarının düşük kilolu ve bodur olma oranı azalmaktadır. Konutlarda şebeke suyu bulunma oram % 83.1 'ten % 97.7'e, kanalizasyona bağlı tuvaletlerin oranı ise % 6.7`den % 39.0'a yükselmiştir. Okuryazar olmayan aile reislerinin konutlarında ve tuvaletlerinde şebeke suyu kullanılma oranı, daha yüksek eğitim düzeylerindeki aile reislerine göre düşük olmakla beraber, bu oranda yıllara göre önemli bir artış tespit edilmiştir.

8. SUMMARY This research has been carried out in Kayseri in 1998 that has covered 3000 residences, 2262 women and 63 1 children. This research was based on the basic study carried out in 1985, covering the 13 year changes in the demographic data, maternal health, family planning, child health and environmental health. During this period while the crude birth rate decreased from 25.4 per thousand to 18.3 per thousand, the natural population increase decreased from 18.6 per thousand to 9.8 per thousand, the infant mortality rate decreased from 86.4 per thousand to 34.5 per thousand and the perinatal death rate decreased from 48.8 per thousand to 25.2 per thousand; the crude mortality rate has increased from 6.8 per thousand to 8.5 per thousand and the percentage of mortality rate above the age of 50 increased from 47.7 % to 66.6 %. While the percentage of the illiterate women between the ages 15-49 was 34.0 % in 1985, this percentage has decreased to 18.8 % in 1998; the percentage of secondary school and above level graduates has increased from 5.0 % to 9.0 % respectably. As the educational level of women increase, the number of children they have, the percentage of miscarriage and the number of miscarriage decreases. During the last 13 years, the percentage of total pregnancy decreased from 4.76 to 2.99, the average number of live births decreased from 3.53 to 2.46, the average number of miscarriage decreased from 0.91 to 0.41, the average number of still births decreased from 0.12 to 0.08, the average number of living children81 decreased from 3.04 to 2.33 and the average number of child deaths decreased from 0.43 to 0.13. While the percentage of women who used family planning methods was 61.4 % in 1985, 61.6 % in 1998; the usage of effective family planning methods has increased from 33.8 % to 54.8 %. Meaningful statistical correlation has been established among the percentage of modern family planning methods and women's age groups, educational level and the number of children they owned. The percentage of the children who had breast feeding for 6 months or more increased from 46.1 % to 51.3 %. In 1985 1 1.7 % of the children and in 1998 14.1 % of the children were found to be light weighted according to their age and again, respectably, 13.6 % and 8.4 % were found to be stunted according to their age. As the educational level of the mother and the father increase the percentage of light weighted and stunted children decreases. The percentage of tap water found in homes increased from 83.1 % to 97.7 % and the percentage of lavatories attached to sewage system increased from 6.7 % to 39.0 %. While the percentage of usage of tap water in homes and lavatories of illiterate family heads was lower compared to literate family heads, according to year, this percentage has shown substantial increase.