Nefrotik sendromlu çocuklarda kortikosteroide bağlı osteoporozun doz ve tedavi süresi ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Amaç: Bu çalışmada NS'li çocuklarda steroidin kemik metabolizması üzerine etkileri değerlendirilmiş olup kürnülatif steroid dozu ve kullanım süresinin OP ile ilişkisi araştırılmıştır. Hastalar ve metodlar: Çalışmaya Çocuk Nefroloji Bilim Dalında takip edilen 47 NS'li hasta alındı ve 4 gruba ayrıldı. Grup I yeni tanı almış ve henüz steroid tedavisi başlanmamış hastalar, Grup II ilk kez NS tanısı alıp steroid tedavisi kesildikten sonra çalışmaya kadar ortalama 4 ay süre geçen hastalar, Grup III uzun süre steroid tedavisi almış ve halen düşük dozda almakta olan hastalar, Grup IV uzun süre steroid tedavisi alıp steroid kesildikten sonra çalışmaya kadar ortalama 5 ay süre geçen hastalardan oluşmaktaydı. Yaş ve cinsiyeti uyumlu 23 sağlıklı çocuk kontrol grubu olarak çalışmaya dahil edildi. Steroid kullanma süreleri ve kürnülatif steroid dozları hesaplandı. Serum Ca, fosfor, kreatinin, albumin, osteokalsin, iPTH, kortizol, IGF-I, IGFBP3; idrarda Ca, kreatinin, deoksipiridinolin, hidroksiprolin düzeyleri ölçüldü. Tüm hastaların kemik mineral dansiteleri DEXA kullanılarak tespit edildi.Bulgular: Tüm hasta gruplarında KMD değerleri kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük tespit edildi (p<0.05). Z skoru grup IF de -1.65, grup III' de -1.58, grup IV'de -1.20 bulundu. Grup II, III ve IV'ün osteokalsin seviyesi kontrol grubuna göre önemli derecede yüksekti (p<0.05). Serum IGF-I ve IGFBP3 değerleri grup IIP de diğer hasta gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek, grup I'de istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük tespit edildi (p<0.05). Serum iPTH değerleri grup III ve IV'de kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti. Dpd hasta gruplarında kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti. Total steroid dozu ile lumber vertebra KMD, femur boynu KMD, OHpro, IGF-I ve IGF-BP3 arasında anlamlı pozitif ilişki tespit edildi (p<0.05). Toplam steroid kullanma süresi ile lumber vertebra KMD, femur boynu KMD ve IGF-I arasında anlamlı derecede pozitif ilişki bulundu (p<0.05). Sonuç: Sonuç olarak, NS'li çocuklarda KS tedavisi sırasında ortaya çıkan KMD değişiklikleri için OP önleyici tedavi vermeye gerek olmadığı kanaatindeyiz. Anahtar kelimeler: Kemik mineral dansitesi, Kortikosteroid, Nefrotik sendrom, Osteoporoz VI

THE EFFECTS OF STEROID TREATMENT ON OSTEOPOROSIS IN PATIENTS WITH NEPHROTIC SYNDROME ABSTRACT Aim: The aim of this study was to evaluate the effects of steroids on bone metabolism and also to investigate the relationship beetween cumulative doses- duration of steroid usage and osteoporosis Patients and methods: Forthy seven patients with the nephrotic syndrome (NS) were included in this study and the patients were divided into 4 groups. The patients with newly diagnosed NS not treated with corticosteroid (CS) were included in group I. The patients with only one nephrotic attacs not treated with CS for avarage 4 month were included in group II. The patients with a few nephrotic relapses treated with low dose steroid during study were included in group III. The patients with a few nephrotic relapses not treated with steroid for avarage 5 month were included in group IV. Twenty-three sex-and age-matched healthy children were included as control group. The usage duration and cumulative dose of CS were calculated for each patient. The levels of serum Ca, phosphate, creatinine, albumine, osteocalcin, IGF-I, IGFBP3 and urine Ca, creatinine, deoxypyridinoline and hydroxyproline were measured. BMD of femur neck and lumber vertebral was measured by using DEXA. VIIResults: BMD was significantly lower in all patient groups than control groups (p< 0.05). Z scores in groups II, III and IV were lower than control group (p< 0.05, -1.65, -1.58, -1.20, respectively). The level of osteocalcin was significantly 2-3 times higher in group II, III and IV than control group (p<0.05). The levels of serum IGF-I and IGFBP3 were the highest in group III and were the lowest in group I when compared with the other patient groups (p<0.05). Serum iPTH values were significantly higher in group III and IV than control group (p<0.05). Dpd levels were significantly higher in all patients groups than control group (p<0.05). There was a significant positive relationship between total steroid doses and lumber vertebra BMD, femur neck BMD, OHpro, IGF-I and IGFBP3. There was a positive relationship between duratin of steroid usage and lumber vertebra BMD, femur neck BMD and IGF-I. Conclusion: This study show that the steroid usage has an effect on BMD, but any treatment is not necessary for these BMD's changes Key words: BMD, Corticosteroid, Nephrotic Syndrome, Osteoporosis VIII