Kronik böbrek yetmezliği olan cocuk ve genç erişkinlerde karotid arter intima-media kalınlığı ve aterosklerotik risk faktörleri

Abstract

57 ÖZET Giriş : Kardiyovasküler hastalıklar son dönem böbrek yetmezlikli (SDBY) çocuk ve erişkinlerde en sık görülen ölüm sebeplerinden biridir. SDBY'li hastalarda ateroskîeroz da en önemli kardiyovasküler hastalıklardan biridir. Aterosklerozun çocukluk çağında başladığı ve karotid arter intima-media kalınlığında artışın aterosklerozun erken bir belirleyicisi olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada kronik böbrek yetmezlikli (KBY) çocuk ve genç erişkinlerde ateroskîeroz ve aterosklerotik risk faktörlerinin varlığı ve ateroskîeroz ile bu risk faktörleri arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır. Metodlar : Yaşlan 6-27 yıl arasında değişen 44 KBY'li hasta ile yaş ve cins uyumlu 20 sağlıklı kontrolde karotid arter intima-media kalınlığı yüksek rezolüsyonlu ultrasonografi kullanılarak ölçüldü. Sol ventrikül kitle indeksi (SVKİ) M-mode ekokardiyografi kullanılarak ölçüldü ve sol ventrikül hipertrofisi prevalansı hesaplandı. Tüm olgularda antropometrik ve kan basıncı ölçümleri yapıldı ve açlık kan örneğinde gmkoz, insülin, BUN, kreatinin, total protein, albümin, lipidler ve lipoproteinler, Ca, P ALP, PTH ve homosistein düzeyleri ölçüldü.58 Sonuçlar : KBY'li hasta grubunda karotid arter intima-media kalınlığı kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede yüksekti (p<0.05,sırasıyla 0.55 ± 0.07 mm, 0.50 ± 0.03 mm). Sistolik ve ortalama kan basınçları, serum P, ALP, PTH, trigliserid, apo B, Lp (a) ve homosistein düzeyleri ile SVKİ değerleri KBY grubunda önemli derecede yüksekti(p<0.05). KBY grubunda kan Ca, albumin ve hemoglobin düzeyleri anlamlı derecede düşük tespit edildi(p<0.05). KBY grubunda karotid arter intima-media kalınlığı ile SVKİ, SKB, DKB ve OKB arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki tespit edildi. Çoklu regresyon analizinde SVKİ karotid arter intima-media kalınlığım bağımsız olarak etkileyen değişken olarak tespit edildi. Yorum : Sonuçlarımız çocuk ve genç erişkin KBY'li hastalarda ateroskleroz varlığım göstermiştir. Bizim hasta grubumuzda bazı ateroskleroz risk faktörlerinin varlığı tespit edilmiş olup, sol ventrikül hipertrofısi karotid arter kalınlığına katkıda bulunan en önemli faktör olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler ; ateroskleroz, karotid arter intima-media kalınlığı, kronik böbrek yetmezliği, çocukluk çağı

59 SUMMARY Introduction : Cardiovascular disease is one of the most frequent causes of death in adults and children with end-stage renal disease (ESRD). Atherosclerosis is also one of the most important cardiovascular diseases in patients with ESRD. It is known that atherosclerosis begins in childhood and the increase in carotid artery intima-media thickness (cIMT) is an early marker of atherosclerosis. Aims of this study were to investigate the presence of atherosclerosis and risk factors for atherosclerosis and the relationship between atherosclerosis and some risk factors in children and young adults with chronic renal failure(CRF). Methods : The cIMT was assessed by using high-resolution ultrasound in 44 patients with CRF (aged 6-27 years) and 20 age-and sex-matched healthy controls. Left ventricular mass index (LVMI) was assessed by using M-mode echocardiyography. The prevalance of left ventricular hypertrophy was determined using sex-spesific percentiles derived from a study of normal subjects. In all subjectes, anthropometric measurements including body weight, height, triceps and subscapular skinfold thickness, midarrh circumferences and60 body mass index were made. Blood pressures were measured. In addition, we determined the levels of fasting plasma glucose, insulin, BUN, creatinine, total protein, albumin, calcium, phosphate, ALP, PTH, homocysteine, lipids and lipoproteins in all subjects. Results : The cIMT in CRF patients was significantly higher than control (p<0.05, 0.55 ± 0.07 mm, 0.50 ± 0.03 mm, respectively). Systolic and mean blood pressures, LVMI, the levels of serum phosphate, ALP, PTH, triglyceride, apoprotein B, homocysteine and lipoprotein (a) were significantly high in CRF patients (p<0.05). The levels of serum calcium, albumin and hemoglobin in CRF patients were significantly lower than controls (p<0.05). The cIMT was significantly positively associated with LVMI and blood pressures in CRF patients. In multiple lineer regresyon analysis, LVMI was independently related to cIMT in CRF group. Conclusion : Our results showed that carotid atherosclerosis occured in children and young adults with CRF. The peresence of some risk factors for atherosclerosis was determined in our CRF group. Left ventricular hypertrophy is an important contributor for carotid thickening in our CRF group. Key words ; atherosclerosis, carotid artery intima-media thickness, chronic renal failure, childhood.