Koklear implantlı ve normal işiten adölesanların benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılık düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

IV ÖZET Şahlı, A.S., Koklear İmplantlı ve Normal İşiten Adölesanların Benlik Saygısı, Depresif Duygulanım ve Eleştiriye Duyarlılık Düzeylerinin Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Eğitim Odyolojisi Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005. Çalışmanın amacı, koklear implantlı ve normal işiten adölesanların benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılık düzeylerini karşılaştımaktır. Bu amaca yönelik olarak, 12-19 yaş arası 30 koklear implantlı adölesandan oluşturulan çalışma grubuna ve benzer özelliklere sahip 60 çocuktan oluşturulan kontrol grubuna Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği uygulanmıştır. Ölçek, benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılık düzeylerinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Uygulama sonucunda her iki grubun verdikleri cevaplara göre aldıkları puanlar istatistiki olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonuçlan incelendiğinde, kontrol ve koklear implantlı kız ve erkekler arasında benlik saygısı ve depresif duygulanım ölçümleri bakımından istatistiki olarak anlamlı fark bulunmazken, eleştiriye duyarlılık ölçümlerindeki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Bu durumun, koklear implantlı adölesanın, ergenliğin getirdiği sıkıntılarının yarımda, işitme kaybının neden olduğu iletişim problemleri ve implantın görüntüsünü bozduğu düşüncesiyle yaşadığı estetik kaygılardan kaynaklandığı düşünülmüştür. Kontrol grubunda yer alan kız adölesanlarda benlik saygısı ve depresyon ilişkisi istatistiki olarak anlamlı bulunmazken, erkek adölesanlarda benlik saygısı ve depresyon ilişkisi istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Koklear implantlı kız ve erkek adölesanlarda ise benlik saygısı ve depresyon arasındaki ilişki istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır. Kontrol ve koklear implantlı grupta, cinsiyete göre benlik saygısı ile eleştiriye duyarlılık arasındaki ilişki incelendiğinde, her iki grupta yer alan kız ve erkek adölesanlarda benlik saygısı ve eleştiriye duyarlılık ilişkisi istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır. Çalışmamızda bu sonuçlara ek olarak, anne ve babanın eğitim durumu yükseldikçe, her iki grup adölesanın benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılık düzeyinin olumlu etkilendiği görülmüştür. Annenin çalışıyor olmasının, her iki grup adölesanda benlik saygısını olumlu yönde etkilerken, depresif duygulanımı ve eleştiriye duyarlılık düzeyini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Her iki grupta da babanın mesleği ve adölesanın doğum sırasının benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılık üzerinde etkisi gözlemlenmemiştir. Okul öncesi eğitimin, her iki grupta da benlik saygısı, depresif duygulanım ve eleştiriye duyarlılıkta olumlu etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, her iki grupta da orta ve üst gelir düzeyine sahip, müstakil ve apartman dairesinde oturan ve kardeşi olan adölesanların benlik saygısı ve depresif duygulanımlarının diğerlerine göre daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular sonucunda, koklear implantlı adölesanlara ve ailelerine bu dönemin özellikleri ve yaklaşım prensiplerine yönelik uzman kişilerden danışmanlık verilmesi, adölesanın sosyal aktivite ve kurslara yönlendirilmesi, olumlu yönlerinin desteklenmesi ve bu konuda farklı vaka grupları ile ileri çalışmalar yapılması önerilmiştir. Anahtar kelimeler: koklear implant, adölesan, benlik saygısı, depresif duygulanma, eleştiriye duyarlılık

ABSTRACT Şahlı, A.S., Self-Esteem of adolescents with cochlear implant and normal hearing, comparison between levels of depressive emotioning and sensitiveness towards criticism, University of Hacettepe, Faculty of Health Sciences, Education Audiology Programme, Post-graduate Thesis, Ankara, 2005. The aim of this study is to compare the levels of self-esteem, depressive emotioning and sensitiveness towards criticism in adolescents with cochlear implant and normal hearing. For this purpose 30 adolescents with cochlear implant were enrolled in this study. They ranged in age from 12 to 19 years. A control group without cochlear implant was compared of 60 adolescents with similar properties. Both groups were administered the Rosenberg Self-Esteem Scale. The scale was used to determine levels of self-esteem, depressive emotioning and sensitiviness towards criticism. At the end of the application, scores of both groups according to their responses were compared statistically. When the comparison results were examined, there has been found no statistically significant difference between girls and boys with cochlear implant regarding measurements of self-esteem and levels of depressive emotioning and sensitiveness towards criticism. This situation is thought to be caused by cosmetic issues the implant and hearing problems would change appearance apart from problems they lead. Relation between self-esteem and depression was found to be statstically significant for boys in control group, whereas it is not for girls in the same group. Relation between self-esteem and depression was not statisically significant for girls and boys in adolescents with cochlear implant. In control group when we examined the relationship between self-esteem and sensitiveness towards criticism for boys but notfor girls. Also, this relation was not found to be statistically significant for both girls and boys in cochlear implant users group. Apart from these conclusion, in our study, as level of education of parents increases, it was found out that levels of depressive emotioning and sensitiveness towards criticism for both groups were effected positively. While mother's being working effected self-esteem positively for both groups, it was reported that it effects levels of depressive emotioning and sensitiveness towards criticism negatively. No affects of the birth number or father's being working on depressive emotioning and sensitiveness towards criticism were observed in either groups. It was determined that pre-school education has a positive affect on self-esteem and levels of depressive emotioning and sensitiveness towards criticism in both groups. In addition, adolescents who have a sister/brother, living in a house or an apartment, having a middle or high income level in both groups were examined to be in better condition than the others. As a result of these findings, it was recommed to adolescents and their parents professional support from experts towards approach principles and features of this period, to be supported by their ell developed abilities. Future advanced studies are also recommed with different ages groups on this issue. Key words: cochlear implant, adolescent, self-esteem, depressive emotioning, sensitiveness towards criticism.