Valproik asit ve karbamazepin kullanan epileptik kadın hastalarda polikistik over sendromu sıklığı, insülin direnci ve ovaryan fonksiyonlar

Abstract

ÖZETAmaç: Reprodüktif endokrin bozukluklar epileptik kadınlarda normalpopulasyona göre daha sıktır. Bu bozukluklar epilepsinin kendisine veya kullanılanantiepileptik ilaçlara (AE ) bağlı olabilir. Polikistik over sendromu (PKOS)premenepozal kadınların %6-8'ini etkiler, bu oran epileptik kadın olgularda yüksekoranlarda bulunmuştur. PKOS bozulmuş glukoz toleransı ve tip 2 diabetes mellitusprevalansında artışla birlikte birçok endokrin-metabolik sonuçları olan birbozukluktur. Bu çalışmada, valproik asit (VPA) ve karbamazepin (KBZ) kullananreprodüktif yaştaki epileptik kadın olgularda ovaryan fonksiyonlar, hipofizhormonları, metabolik parametreler araştırıldı. Ayrıca olgu grubunda bu ilaçlarınovaryan morfolojisi üzerine etkileri ve PKOS sıklığı araştırıldı.Gereç ve yöntem: Bu çalışmaya idiopatik ve kriptojenik epilepsi tanısı ileizlenen VPA (n=34, ort.yaş 24) ve KBZ (n=14, ort. yaş 24.6) kullanan 48 reprodüktifyaşta epileptik kadın olgu alındı ve veriler 20 sağlıklı kontrol grubununki ilekarşılaştırıldı. Olgu ve kontrol grubunun klinik muayeneleri yapıldı, vücut kitleindeksileri (VK ) hesaplandı. Menstrüel siklus paterni, epilepsi süresi, AE tedavisüresi, nöbet sıklığı, AE kullanımı sonrası kilo artışı, saç dökülmesi, akne kaydedildive hirsutizm skorları hesaplandı. Olgu ve kontrol grubuna transabdominalultrasonografi incelemesi yapıldı. Bütün değerlendirmeler menstrüel siklusunfoliküler fazında yapıldı. Bazal kan örnekleri TSH, sT4, DHEAS, PRL, kortizol,FSH, LH, SHBG, östradiol, 17-OHP androstenedion, serbest testosteron, totaltestosteron, insülin ve açlık kan şekeri ölçümü için alındı. Bütün katılımcılara oralglukoz tolerans testi (OGTT) yapıldı. Ayrıca ovaryan steroidogenezisi araştırmakamacı ile buserelin testi yapıldı.Bulgular: VK ve ortalama yaş olgu ve kontrol grubunda benzerdi. Gruplararasında kan lipid profili, epilepsi süresi, nöbet sıklığı, AE tedavi süresi açısındanfark yoktu. VPA ve KBZ kullanan olgularda SHBG, VPA kullanan olgularda serbesttestosteron seviyesi kontrol grubuna göre daha yüksek bulundu. Olgu grubunda 17(%35.4) olguda PKOS tespit edildi. Bu olguların 14 (%41.2)'ü VPA, 3'ü (%21.4)KBZ kullanıyordu. Olgu grubunda polikistik over (PKO) 17 (%35.4) olgudabulundu, bu olguların 14'ü (%41.2) VPA ve 3'ü (%21.4) KBZ kullanıyordu.Olguların 11'inde (%22.9) menstrüel bozukluk mevcuttu. Bu olguların 8`i (%23.3)VPA, 3'ü (%21.4 ) KBZ kullanıyordu. VPA kullanan ve menstrüel bozukluğu olanbir olgu dışında, menstrüel bozukluğu olan tüm olgularda PKOS mevcuttu. VPAkullanan olguların 13'ünde (%38), KBZ grubunda 2'sinde (%14) hirsutizm saptandı.VPA kullanan olguların 14'ünde (%41.2), KBZ kullanan olguların 5'inde (%35.7)hiperandrojenemi tespit edildi. Bir olgu diabetes mellitus tanısı aldığı için verileriistatistiğe alınmadı. Olgu grubunda OGTT sonuçlarına göre iki olguda (%4.2)bozulmuş glukoz toleransı tespit edildi.Olgu grubu kontrol grubuna göre belirgin olarak artmış açlık kan şekeri vebazal insülin seviyelerine sahipti, ayrıca OGTT'ye pik insülin, EAAinsülin EAAglukozcevapları kontrol grubuna göre belirgin yüksekti. PKOS olan epileptik olgularçıkarıldıktan sonra yapılan analizde epileptik olgulardaki insülin direncinde birazalma görüldü. Olgu grubunda buserelin testine pik 17-OHP ve EAA cevabı17-OHPkontrol grubuna göre yüksekti.Sonuç: Bulgularımız VPA ve KBZ kullanan reprodüktif yaştaki epileptikkadın olgularda PKOS, PKO, hiperandrojenemi, hirsutizm, menstrüel bozukluksıklığında artış olduğunu, bu olgu grubunda insülin direncinin yüksek olduğunu vebu olguların ileri yaşlarda diabetes mellitus açısından artmış riske sahip olduğunugösterdi. Olgu grubunda PKOS prevalansının yüksekliği insülin direncinin ortayaçıkmasına katkı sağlıyor olabilir. Buserelin testi sonucu yine bu olgu grubundaovaryan steroidogeneziste bozukluk olduğunu gösterdi.Anahtar kelimeler: Polikistik over sendromu, reprodüktif yaşta epileptikkadın olgu, Valproik asit, karbamazepin, insülin direnci.

ABSTRACTObjectives: Reproductive endocrine disorders are more common in womenwith epilepsy. These disorders have been attributed to epilepsy itself or could berelated to antiepileptic drug therapy (AED). Polycystic ovary syndrome (PCOS)affects % 6-8 of premenopousal women and even more in epileptic women. PCOS isa disorder which causes glucose tolerance deficiency and type II diabetes mellituswith multiple endocrine-metabolic responses. The aim of this study is to determinethe ovarian function, the pituitary hormones and some metabolic parameters inepileptic women whom under valproic asid (VPA) and carbamazepine (CBZ)treatment. Moreover the ovarian morphological effects of these drugs and theincidence of PCOS were searched in the patient group.Patients and Methods: Forty eight female patients in reproductive age underVPA (n=34, mean age 24) and CBZ (n=14, mean age 24.6) treatment who had eitheridiopathic or cryptogenic epilepsy were included in the study and the control groupwas composed of 20 healthy persons. The clinical assessments of the patient and thecontrol groups were completed and also BMIs were calculated. The menstrual cyclesregularity, epilepsy onset, AED therapy time intervals, frequency of seizures andweight gain, alopecia, acne formation after AED therapy were recorded andhirsutizm scoring was calculated. Transabdominal USG examining was performed toall cases in patient and control groups. All evaluations were done in the follicularphase of the menstrual cycles. The basal blood samples were obtained for thedetermination of TSH, sT4, DHEAS, PRL, cortisol, FSH, LH, SHBG, estradiol, 17-OHP, androstenedion, free testosterone, total testosterone, insulin and blood glucosevalues. Oral glucose tolerance test (OGTT) was performed to each individual in bothgroups. Also buserelin tests were performed to investigate ovarian steroidogenesis.Results: BMI and mean age were similar in the control and patients groups.There were no significant difference in terms of blood lipid profile, epilepsy onsettime, seizure frequency and treatment period between the groups. SHBG levels inpatients under VPA and CBZ treatment and testosterone in VPA group were foundhigher than controls. PCOS were diagnosed in 17 (%35.4) of the patients whom 14(%41.2) of them were using VPA and 3 (%21.4) of them were under CBZ.Polycystic ovary were diagnosed in 17 (%35.4) patients and 14 (%41.2) of themwere under VPA and 3 (%21.4) were taking CBZ. Menstrual disorders were presentin 11 of the patients (%22.9) and 8 of them (%23.3) were using VPA and 3 of them(%21.4) CBZ. PCOS were present in all patients with menstrual disorder accept one.That particular patient was using VPA. Hirsutizm were detected in 13 (%38) of VPAtaking patients and in 2 (%14) of CBZ taking patients. Also hyperandrogenemia weredetected in 14 (%41.2) of VPA taking patients and in 5 (%35.7) of CBZ takingpatients. One patient was not included in the statistical analysis because of the newonset DM diagnoses. According to OGTT results two patients revealed (%4.2)glucose intolerance in the patients group. The patient group revealed higher bloodglucose and basal insulin levels according to the control group. Also the peak areaunder the curve insulin (AUCinsulin), AUC responses to OGTT wereglucosesignificantly higher than the control group. In the analysis after excluding theepileptic patients with PCOS from the study, a deceleration in insulin resistance wasdetected in epileptic patients. The peak 17-OHP and AUC 17-OHP response tobuserelin test in patient group was higher than the control group.Conclusion: Our findings revealed that the epileptic women in reproductiveage using VPA and CBZ are more likely to have PCOS, PCO, hyperandrogenemia,hirsutizm, menstrual disorders than the normal population and a higher insulinresistance and tends to have a greater risk of DM in elderly ages. The higherprevalence of PCOS should have an affect on the onset of insulin resistance. Alsobuserelin test revealed on ovarian steroidogenetic disorder in the patients.Key Words: Polycystic ovary syndrome, reproductive-aged epileptic women,Valproic asid, carbamazepin, insulin resistance