İdiopatik hirsutizmli hastalarda insülin direncinin araştırılması ve metformin tedavisinin etkileri

Abstract

Amaç: diopatik hirsutizm (IH); kıllanma artısı ile seyreden, altta yatan bir nedengösterilemeyen, androjen düzeyleri normal olan ve düzenli ovulatuar menstrüel sikluslarınoldugu bir klinik durumdur. H ve insülin direnci ile ilgili yapılan az sayıda çalısmadahiperinsülinemi ve insülin direnci kaydedilmistir. Bu çalısmada insülin direncine yönelikmetforminin H'de hormonal ve metabolik parametreler üzerine etkisini degerlendirmeyiamaçladık.Materyal ve Metod: Çalısmaya H'u olan 16 kadın ve 13 saglıklı kadın alındı. Hastalardahirsutizm (FGS >8), düzenli ovulatuar menstrüel siklus, normal androjen düzeyleri mevcuttu.Diger hirsutizm sebepleri dıslandı. Ovulasyon, 22-24. günlerde bakılan progesterondüzeylerine göre teyid edildi. Tüm bireylerden menstrüasyonun 3-7. günlerinde; FSH, LH,östradiol, serbest testesteron, total testesteron, androstenedion, DHEAS, SHBG düzeylerinebakıldı; vücut kitle indeksleri (kg/m2) hesaplandı. 12 saat açlık sonrası kan sekeri, totalkolesterol,LDL-kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid düzeyleri, böbrek, karaciger fonksiyontestlerine bakıldı. Amerikan Ulusal Kolesterol Egitim Programı Üçüncü Eriskin TedaviPaneli'nin (NCEP-ATP III) metabolik sendrom tanısı için belirledigi bes kriter her hasta içindegerlendirildi. nsülin direnci varlıgı için; her iki grubun oral glukoz tolerans testine (OGTT)glukoz ve insülin cevapları, HOMA-IR skorları, EAAGlukoz , EAAnsülin degerleri kaydedildi.Hastaların 6 aylık metformin (1700 mg/gün) tedavisi sonrası hirsutizm skorlaması, bazalhormon düzeyleri, lipid panelleri, OGTT'ne glukoz ve insülin cevaplarına tekrar bakıldı;metabolik sendrom kriterleri degerlendirilip degisim kaydedildi.Bulgular: ki grubun VK, bazal hormonları, lipid panelleri benzerdi. OGTT sonuçlarına görebir hastada (%6,2) bozulmus glukoz toleransı tespit edildi. Açlık kan sekeri ve EAAGlukozdüzeyi açısından iki grup arasında fark yoktu. OGTT 2. saat kan sekeri, EAAnsülin, bazalinsülin, HOMA-IR skoru hasta grubunda anlamlı yüksekti (p<0,05). Tedavi sonrası VK vehirsutizm skorlarında istatistiksel olarak anlamlı ancak klinik olarak anlamsız azalmakaydedildi (p<0,05). Tedavi sonrası androstenedion ve serbest testesteron düzeyleri anlamlıyüksek olmakla birlikte normal referans aralıkları içerisindeydi. Östradiol ve SHBGdüzeylerindeki artıs, DHEAS düzeyindeki azalma anlamlı degildi. Açlık glukoz, EAAGlukoz,bazal insülin, EAAnsülin, OGTT'de 2.saat glukoz ve HOMA-IR degerlerinde anlamlı azalmaizlenmedi. Lipid panellerinde fark yoktu.Sonuç: diyopatik hirsutizmli hastalarda insülin direnci ve glukoz tolerans bozukluguna biregilim vardır. Bu nedenle, bu hastaların PKOS vakaları gibi Tip 2 DM gelisimi yönünden riskaltında oldugunu ve uzun dönem metabolik sonuçlar yönünden takibinin uygun olacagınıdüsünüyoruz. H'li hastalarda metforminin hirsutizm skoru ve insülin direnci üzerine sınırlıda olsa olumlu etkileri olmakla birlikte mevcut bilgilere göre metformin H bulunan hervakada önerilmemekte, sadece glukoz intoleransı olan vakalara önermekteyiz. Bu konudadaha çok vaka içeren daha çok çalısmalar yapılmalıdır.Anahtar Kelimeler: diopatik hirsutizm, insülin direnci, metformin

Aim: diopathic hirsutism (IH) is characterized by normal ovulatory function, normalcirculating serum androgen levels and without any identifiable causes. There are not enoughdata showing whether patients with IH also have insulin resistance and hyperinsulinemia. Theaim of this study was to investigate the presence of insulin resistance and the effects ofmetformin in patients with idiopathic hirsutism.Materials and methods: Sixteen women with IH (mean age: 21.6 ± 1.1 years) and thirteenhealthy women (mean age: 27.1 ± 0.5) were included in the study. All patients had hirsutism(FGS >8), regular ovulatory menstrual cycles, normal circulating serum androgen levels.Other causes of hirsutism were excluded. Ovulation was confirmed by the measurement ofday 22-24 serum progesterone level. In follicular phase of menstrual cycle (3-7.day) serumFSH, LH, estradiol, total testosterone, free testosterone, DHEAS, androstenedion, SHBGlevels and body mass index (BMI)(kg/m2) were measured. After 12 hour fasting, fastingglucose, total cholesterol, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, trigliseride levels, renal andhepatic function tests were measured. Each patients evaluated according to Adult TreatmentPanel III (ATP III) criteria. Fasting glucose and insulin, HOMA scores, AUCGlucose, AUCInsulinvalues of the patients were calculated from OGTT responses which performed to investigatethe presence of insulin resistance. At sixth month of the metformin therapy (1700 mg/day)hirsutism score and hormonal assays, glucose and insulin responses to OGTT, serum lipidprofiles were repeated and also ATP III criteria were evaluated.Results: BMI, basal hormone levels and lipid profiles were similar in the two groups.According to OGTT responses one of the sixteen patients (%6.2) had impaired glucosetolerance. There were no difference between fasting glucose and AUCGlucose levels betweenthe patients and control subjects. Mean HOMA scores, AUCInsulin, fasting insulin and OGTT2nd hour glucose values were higher than the control group (p<0,05). After the metformintherapy, clinically unsignificant but statistically significant decrease in BMI and hirsutismscores were found (p<0,05). Although after the therapy androstenedion and free testosteronelevels significantly increased, they were still in normal reference interval. Increased estradioland SHBG levels and decreased DHEAS levels were found. Decrease in HOMA scores,AUCInsulin, fasting insulin, AUCGlucose and OGTT 2nd hour glucose values were not significant.There were no difference in the lipid profiles after the therapy.Conclusion: There is a tendency to insulin resistance and impaired glucose tolerance inpatients with IH. We think that, these patients are at the risk of developing Type 2 DM andshould be followed for long term metabolic disorders. Although limited, positive effects uponthe insulin resistance and hirsutism scores were found, we only suggest metformin therapy forthe patients with glucose intolerance and IH. More studies in larger numbers of patientsshould be performed.Key words: diopathic hirsutism, insulin resistance, metformin