Şizofrenili hastalarda metabolik sendrom, yaşam kalitesi ve ilişkisi

Abstract

Amaç: Sizofreni yasam süresini kısaltan ve yasam kalitesini düsüren bir ruhsal hastalıktır.Sizofrenili hastalarda metabolik sendrom genel popülasyona göre daha sık görülmektedir.Metabolik sendrom artmıs diyabet, kalp-damar hastalıgı ve mortalite riski ile iliskilidir.Sizofreni tedavisinde kullanılan antipsikotik ilaçlar özellikle da atipik antipsikotik ilaçlar kiloalımı, glikoz ve lipid metabolizması bozuklukları gibi metabolik yan etkilere yolaçmaktadırlar. Metabolik sendrom içerdigi fiziksel rahatsızlıklar nedeniyle de yasam kalitesiniolumsuz etkilemektedir. Bu çalısmanın amacı; sizofrenili hastalarda metabolik sendromgörülme sıklıgını ve etkileyen faktörleri belirlemek, metabolik sendrom kriterlerini incelemek,antipsikotik ve duygudurum düzenleyicisi ilaç kullanımı ile metabolik sendrom iliskisinibelirlemek, sizofrenili hastalarda yasam kalitesi ve etkileyen faktörleri incelemek ve metaboliksendrom varlıgının yasam kalitesi üzerine etkisini arastırmaktır.Denekler ve Yöntem: Hasta grubu olarak sizofreni tanısı olan 103 hasta ve kontrol grubuolarak da 20 saglıklı kisi alınmıstır. Hasta ve kontrol gruplarının bel çevresi ve kan basıncıölçümleri yapılmıs ayrıca kilo ve boyları ölçülerek beden kitle indeksleri hesaplanmıstır. Hastave kontrol gruplarından; açlık kan sekeri, trigliserid, HDL kolesterol, total kolesterol, leptin veghrelin düzeylerini ölçmek için kan örnegi alınmıstır. Ayrıca hasta ve kontrol gruplarınapsikometrik ölçekler uygulanmıstır.Bulgular: Metabolik sendrom görülme sıklıgı ATP-III ölçütlerine göre hasta grubunda %29.1ve kontrol grubunda %20 olarak bulunmustur. Kadın hasta grubunda metabolik sendromgörülme sıklıgı %34 ve erkek hasta grubunda %24 olarak bulunmustur. Metabolik sendromtanısı alan hasta grubunun yas ortalaması metabolik sendrom tanısı almayan hasta grubununyas ortalamasından daha yüksek bulunmustur. Metabolik sendrom görülme sıklıgıduygudurum düzenleyicisi ile birlikte atipik antipsikotik kullanan hasta grubunda %38, tekbasına atipik antipsikotik kullanan hasta grubunda %22 ve tek basına tipik antipsikotikkullanan hasta grubunda %16.7 olarak tespit edilmistir. Metabolik sendrom tanısı alan hastagrubunun hastalık süresi ve ilaç kullanma süreleri metabolik sendrom tanısı almayan hastagrubununkilerden daha yüksek bulunmustur. Hasta grubuna ait SF-36 ölçeginin alt alanskorları kontrol grubunun skorlarına göre anlamlı derecede düsük bulunmustur.Metabolik sendromu olan ve olmayan sizofrenili hasta gruplarına ait SF-36 ölçeginin alt alanskorları arasında anlamlı bir fark bulunmamıstır.Sonuç: Sizofrenili hasta grubunda metabolik sendrom görülme sıklıgı istatistiksel açıdananlamlı olmamakla birlikte kontrol grubuna göre daha yüksek bulunmustur. Hasta grubuna aitSF-36 ölçeginin alt alan skorları kontrol grubunun skorlarına göre anlamlı derecede düsükbulunmustur. Özellikle yüksek yas, kadın olmak, duygudurum düzenleyicisi ile birlikte atipikantipsikotik kullanmak, uzun hastalık ve ilaç kullanma süresi metabolik sendrom gelisimi içinönemli risk faktörleri olarak tespit edilmistir.Anahtar kelimeler: Antipsikotik ilaç, duygudurum düzenleyicisi, metabolik sendrom,sizofreni, yasam kalitesi.

Aim: Schizophrenia is a mental disorder which decreases life-span and quality of life.Metabolic syndrome is more prevalent in patients with schizophrenia than in generalpopulation. Metabolic syndrome is related to diabetes, cardiovascular diseases and increasedmortality. Antipsychotic drugs used for the treatment of schizophrenia, especially atypicalantipsychotics, cause metabolic adverse events such as weight gain and disturbances ofmetabolisms of glucose and lipids. Metabolic syndrome also affects adversely quality of lifedue to including physical illnesses. In this study, we aimed to determine the prevalence ofmetabolic syndrome and the factors affecting this prevalence, to examine the metabolicsyndrome criteria, to determine the relationship between metabolic syndrome and receivingantipsychotics or mood stabilizers, to examine the quality of life and the factors affecting thisquality, and to investigate the effects of metabolic syndrome on the quality of life in patientswith schizophrenia.Subjects and Methods: Obtaining the informed consent, 103 patients with schizophrenia and20 healthy controls were enrolled to the study. Waist circumference, blood pressure, bodyweight and height were measured, and body mass index was calculated in the subjects. Bloodsamples were collected from the subjects to determine the levels of fasting blood glucose,triglycerides, HDL cholesterol, total cholesterol, leptin and ghrelin. In addition, psychometricscales were applied to the subjects.Results: According to the ATP-III criteria, the prevalence of metabolic syndrome was 29.1%in the patient group and %20 in the controls. The prevalence of metabolic syndrome in femaleand male patients was %34 and %24, respectively. Average age was higher in patients withmetabolic syndrome than in those without. The prevalence of metabolic syndrome was %38,%22 and %16.7 in patients using atypical antipsychotics combined with mood stabilizers,atypical antipsychotics alone and typical antipsychotics alone, respectively. The duration ofthe disorder and periods while receiving drugs was longer in patients with metabolic syndromethan in those without. Scores on the subscales of the SF-36 scale were significantly lower inpatient group than in control group. Scores on the subscales of the SF-36 scale were notsignificantly different among patients with or without metabolic syndrome.Conclusion: Not being statistically significant, the prevalence of metabolic syndrome washigher in patients with schizophrenia than in controls. Scores on the subscales of the SF-36scale were significantly lower in patient group than in control group. Particularly older age,female gender, using atypical antipsychotics combined with mood stabilizers and longerduration of the disorder and periods while receiving drugs were determined to be importantrisk factors for the development of metabolic syndrome.Key words: Antipsychotic drug, mood stabilizer, metabolic syndrome, schizophrenia, qualityof life