Nodüler osteoartritli hastalarda kalkaneal entez bölgelerinin ultrasonografik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada nodüler osteoartritli hastalarda kalkaneal entez bölgeleri ultrasonografik olarak değerlendirilerek kalkaneal bölge patolojilerinin sıklığı, klinik bulgularla ilişkisi ve yaşam kalitesine (QoL) etkisinin araştırılması, ayrıca power Doppler ultrasonografi (US) ile akım değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Hastalar ve Yöntem: Çalışmaya Şubat 2010-Eylül 2010 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon polikliniğine başvuran ACR (American Collage of Rheumatology) el osteoartriti sınıflama kriterlerini karşılayan nodüler osteoartritli 62 hasta ve kontrol grubu olarak da nodüler osteoatriti olmayan 50 sağlıklı gönüllü dahil edildi. Hastalara yaşam kalitesini değerlendirmek üzere Short Form-36 (SF-36), ayak fonksiyonlarını değerlendirmek üzere Ayak Fonksiyon İndeksi (AFİ) formları dolduruldu. Ayak ve ayak bileği bölgesi fizik muayeneleri yapıldı. Ultrasonografik değerlendirme hasta supin pozisyonda, ayakları muayene masasından sarkacak ve istirahat pozisyonunda tutulacak şekilde yapıldı. Sadece hasta grubunun mukayeseli lateral ayak grafileri çekilerek ultrasonografik sonuçlarla karşılaştırıldı.Bulgular: Klinik muayenede Aşil tendon (AT) ve topuk presyon hassasiyeti hasta grubunda anlamlı yüksek bulundu. Ultrasonografik değerlendirmede AT kalınlığı hasta grubunda anlamlı yüksek bulunurken, Vücut kitle indeksi (VKİ) ile AT kalınlığı arasında anlamlı ilişki tespit edilmedi. Nodüler osteoartritli hasta grubunda Plantar fasya hipoekojenite, kalınlık artışı, VKİ ve plantar fasiit oranları anlamlı olarak yüksek bulundu. PF'da nodül, kalsifikasyon, rüptür, retrokalkaneal bursit ve subkalkaneal yağ yastığı patolojileri açısından gruplar arası anlamlı fark bulunmadı. Ultrasonografik ve radyografik spur oranları uyumlu olarak tespit edildi. Hasta grubunda kontrol grubuna göre inferior kalkaneal spur oranları anlamlı yüksek bulundu. Posterior spur oranları yüksek olmakla beraber istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı. İnferior kalkaneal erozyonlar hasta grubunda anlamlı olarak yüksek bulundu. Power Doppler US ile kalkaneal bölgede hasta grubunda artmış akım oranları bulunmadı. Hasta grubunda SF-36'nın tüm parametrelerinde düşük, AFİ'nin tüm alt gruplarında yüksek skorlar tespit edildi. AT ve PF'nın kalınlıkları ile SF-36'nın fiziksel fonksiyon ve vücut ağrısı arasında anlamlı negatif , AFİ'nin alt grupları ile anlamlı pozitif korelasyon bulundu.Sonuç: Bu çalışma nodüler osteoaritte kalkaneal bölgenin sıklıkla etkilendiğini ve bu bölge patolojilerinin ayak fonksiyonları ve yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini göstermiştir. Nodüler osteoartritli hastalarda kalkaneal bölgede power Doppler US ile anlamlı artmış akım sinyalleri yoktur. Ultrasonografi kalkaneal bölgede entezal patolojilerin tanı ve takibinde değerli bir araç olabilir.Anahtar kelimeler: Nodüler osteoartrit, Kalkaneal entezler, Ultrasonografi, Yaşam kalitesi.

Objective: In this study we proposed to assess calcaneal entheses with sonography and to evaluate the frequency of pathologies in calcaneal region, relationship between clinical findings and quality of life (QoL) and also to assess existence of flow on power Doppler ultrasonography (US) in these regions.Patients and Methods: Sixty-two patients with nodal osteoarthritis (OA) who met ACR (American Collage of Rheumatology) criteria for hand OA and 50 non-osteoarthritic healthy volunteers were included. Patients were recruited from the outpatient clinic of Physical Medicine and Rehabilitation department of Erciyes University Medical School, between February 2010 and September 2010 . Patients QoL was assessed using Short Form 36 (SF-36) and foot functions were assessed using Foot Function Index (FFI). Foot and ankle regions were examined. Ultrasonographic examinations were performed with the patient in supine position, ankles pending from the side of examination table and on relax position. Patient?s lateral ankle radiographs were taken and compared with the results of US examination.Results: Patients had significantly higher frequency of tenderness on Achilles tendon (AT) and heel with compression during clinical examination. Achilles tendon thickness on US examination was significantly higher compared to controls however there was no relationship between body mass index (BMI) and AT thickness. On the other hand patients with nodal OA had significantly more increase in the hypoechogenity and thickness of the plantar fascia (PF), BMI and higher frequency in the plantar fasciitis compared to the controls. There was no significant difference between patients and controls in terms of nodulosis, calcification, rupture of PF, frequency of retrocalcaneal bursitis and fat pad pathologies. Ultrasonographic and radiographic spur formation rates were quite similar. Patients had significantly more prevalent spur formation at the inferior calcaneal region compared to the controls. Posterior calcaneal spur formation was slightly higher in patients however not reached statistical significance. Calcaneal erosions of the inferior site were significantly higher in patients. There was no increased flow signal at the calcaneal regions in patients. Patients had significantly lower SF-36 scores and higher AFI scores compared to the controls. Thickness of the AT and PF correlated with AFI scores and negatively correlated with SF-36 physical function and bodily pain scores.Conclusion: This study reveals that calcaneal region is frequently affected in nodal OA and pathologies in this region had a negative effect on foot functions and QoL. There was no significant increase in flow signals with power Doppler ultrasonography in the calcaneal region in patients with nodal OA. Ultrasonography may be a valuable tool in the diagnosis and follow-up of entheseal pathologies at the calcaneal region.Keywords: Nodal osteoarthritis, calcaneal entheses, ultrasonography, quality of life.