Farklı ekim zamanlarının kişniş (Coriandrium sativum L.) çeşitlerinin verim, verim unsurları ve uçucu yağ oranına etkisi

Abstract

Bu araştırma, 2012 yılında Erzurum koşullarında kişniş çeşitlerinin verim, verim unsurları ve uçucu yağ oranı üzerine farklı ekim zamanlarının etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Dört çeşidin (Erbaa, Gamze, Gürbüz ve Kudret-K) ve beş farklı ekim zamanının (19 Nisan, 30 Nisan, 10 Mayıs, 21 Mayıs ve 31 Mayıs) yer aldığı çalışma `Tesadüf Blokları` deneme deseninde `Bölünmüş Parseller` düzenlemesine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemede ana parsellerde ekim zamanları, alt parsellerde ise çeşitler yer almıştır. Bir yıllık sonuçlara göre çıkış süresi, çiçeklenme süresi, yetişme süresi, dal sayısı, bitki başına şemsiye sayısı, bitki başına tohum verimi, tohum verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ veriminin ekim zamanlarından önemli ölçüde etkilendiğini göstermiştir. İncelenen bütün karakterlerde en yüksek değerler 19 Nisan ekiminden elde edilmiştir. Çeşitler yetişme süresi, bitki boyu, bin tane ağırlığı, tohum verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ veriminin bakımından önemli farklılıklar göstermiştir. Diğer çeşitlerle karşılaştırıldığında bitki boyu, tohum verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ verimi en yüksek Kudret-K çeşidinden elde edilmiştir. Araştırma sonuçları, erken ekimin (19 Nisan) kişniş bitkisinin büyüme ve gelişmesi için daha uygun olduğunu ve geciken ekimlerle birlikte kişnişte tohum verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ veriminin azalabileceğini ortaya koymuştur. Geç ekimlerin verim üzerine olumsuz etkilerinin önüne geçebilmek için kişnişin mümkün olduğunca erken ekilmesi büyük önem arz etmektedir. Bununla birlikte, kişnişin ekim tarihine karşı göstereceği tepkiler hakkında daha kesin sonuçlara ulaşabilmek için araştırmanın birkaç yıl daha devam ettirilmesi uygun olacaktır.Anahtar Kelimeler: Coriandrum sativum, kişniş, çeşit, ekim zamanı, tohum verimi, uçucu yağ oranı

This research was conducted to determine the effects of different sowing dates on yield, yield components and essential oil content of coriander (Coriandrum sativum L.) cultivars under Erzurum conditions in 2012. The experimental design was the randomized block with a split plot arrangement with three replications. In this study, two factors were tested: 4 cultivars (Erbaa, Gamze, Gürbüz and Kudret-K) and five planting dates (19 April, 30 April, 10 May, 21 May and 31 May). In the experiment, the date of sowing in main plots, sub-plots were included in the cultivars. The one-year results indicated that days to emergence, days to flower, days to maturity, number of branches per plant, number of umbels per plant, seed yield per plant, seed yield, essential oil content and essential oil yield were significantly affected by sowing date. The highest values in all characteristics studied was obtained from first sowing date. The cultivars differed significantly in days to maturity, plant height, 1000 seed weight, seed yield, essential oil content and essential oil yield. Compared to the other cultivars, the cultivar Kudret-K gave more plant height, seed yield, essential oil content, and essential oil yield. The results of the current study showed that early sowing (19 April sowing) was more suitable for the growth and development of coriander and that with delayed sowings seed yield, essential oil content and essential oil yield can be reduced demonstrated. Late planting to prevent adverse effects on the yield, coriander should be sown as soon as possible. However, the study should be continued for at least a few years to achieve a more accurate decision about the responses of the coriander cultivars to sowing dates.Keywords: Coriandrum sativum, coriander, cultivar, sowing date, seed yield, essential oil content