Farklı ayçiçeği populasyonlarının silaj performansı üzerine hasat dönemi ve katkı maddelerinin etkisi

Abstract

Araştırma, 2009 ve 2010 yıllarında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesinde tarla ve laboratuar denemesi olarak iki bölüm halinde yürütülmüştür. Tarla denemesinde 7 farklı yerel ayçiçeği çeşidi (Edirne-siyah tohumlu, Edirne-beyaz tohumlu, Erzurum-siyah tohumlu, Erzurum-beyaz tohumlu, Kırklareli-siyah tohumlu, Kırklareli-beyaz tohumlu ve Tekirdağ) 3 farklı hasat zamanında (tabla oluşturma, tam çiçeklenme ve meyve dolum) incelemeye alınmıştır. Tarla denemesi şansa bağlı tam bloklar deseninde 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Bitki boyu, sap kalınlığı, yaprak oranı, sap oranı, tabla oranı, yaş ot verimi, kuru madde verimi ve ham protein verimi incelenmiştir. Laboratuar çalışmasında ise tarla çalışmasından alınan örneklere 5 farklı katkı maddesi (katkısız-kontrol, %10 arpa, %10 saman, %5 melas, %1 tuz) uygulanarak silaj yapılmıştır. Silajlarda kuru madde oranı, ham protein oranı, ADF oranı, NDF oranı, nispi yem değeri, pH değeri, fiziksel değerlendirme ve Fleig puanları belirlenmiştir.Tarla çalışmasında yerel çeşitlerin verim ve bitkisel özellikleri büyük farklılıklar göstermiştir. En yüksek silajlık materyal, kuru madde ve ham protein verimleri Erzurum-siyah ve Edirne-beyaz populasyonlarında belirlenmiştir. Biçim zamanlarının ilerlemesi verimleri artırmıştır. En yüksek silajlık materyal (10489,6 kg/da), kuru madde (2566,3 kg/da) ve ham protein verimi (271,1 kg/da) meyve dolum döneminde bulunmuştur. Laboratuar çalışması ayçiçeğinde yerel çeşitlerin, biçim zamanlarının ve katkı maddelerinin silaj kalitesine önemli etkiler yaptığını ortaya koymuştur. Arpa ve melasın katkı maddesi olarak kullanılması silaj kalitesini belirgin olarak iyileştirmektedir. Biçim zamanının gecikmesi her ne kadar ham protein oranını azaltıp ADF ve NDF oranlarını yükseltse de kuru madde oranı, silaj pH'sı, fiziksel değerlendirme ve Fleig puanını iyileştirmiştir.Anahtar Kelimeler: Silaj, ayçiçeği, verim, bitkisel özellikler, silaj kalitesi

Present study was conducted in two parts as field experiments and laboratory trials at Atatürk University Agriculture Faculty in 2009 and 2010. Seven different local sunflower populations (Edirne-black seeds, Edirne-white seeds, Erzurum-black seeds, Erzurum-white seeds, Kırklareli-black seeds, Kırklareli-white seeds and Tekirdağ) were studied at 3 different harvesting periods (table formation, bloom stage and grain filling) in the scope of the field experiments. Experimental design was randomized complete block with three replicates in field experiments. Parameters of plant height, stem thickness, leaf ratio, stem ratio, table rates, fresh yield, dry matter yield and crude protein yield were investigated in the experiments. Five different silage types were produced by using five different additive groups; control without additive, 10% of barley, 10% of straw, 5% of molasses , 1% of salt, in laboratory trials where these additives were applied to the samples taken from field experiments. Dry matter, raw protein, ADF (Acid detergent fiber) and NDF (Neutral detergent fiber) rates, relative feeding value, pH were measured and recorded while assessing physical the silage and determining its Fleig scores. Yield and characteristics of local varieties differed largely in field experiment. The highest yields of silage material, dry matter and crude protein were obtained from Erzurum-black and Edirne-white populations. As the harvesting period delayed silage yield increased. The largest yields of silage material (10489,6 kg/da), dry matter (2566,3 kg/da) and crude protein (271,1 kg/da) were observed in grain filling period. Laboratory trials showed that use of local sunflower varieties, harvesting periods, and additives affected significantly the quality of silage. Use of barley and molasses as additives may improve the quality of silage. Even though delay in harvesting periods reduced crude protein rate and increased ADF and NDF rates, it increased dry matter rate, pH, physical evaluation and Fleig score.Keywords: Silage, sunflower, yield, plant characteristics, silage quality