1-4 yaş dönemi çocuklar için ev kazası risklerinin belirlenmesi ve bu risklerin azaltılmasında sosyal öğrenme teorisine dayalı hemşirelik girişimlerinin etkinliği

Abstract

Araştırma, 1?4 yaş dönemi çocuklar için ev kazası risklerinin belirlenmesi ve bu risk faktörlerinin azaltılmasında sosyal öğrenme teorisine dayalı hemşirelik girişimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi amacı ile tanımlayıcı ve yarı deneysel araştırma (tek grupta ön test ? son test düzeni) olarak yapılmıştır. Araştırma, Ankara Büyükşehir Belediyesi il sınırları içinde bulunan Keçiören 9 Nolu Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması (AÇSAP) merkezine başvuran 1? 4 yaş dönemi çocuğu olan annelerin evlerinde yapılmıştır. Araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 33 anne ile tamamlanmıştır. Araştırma 1.10.2008 ? 17.07.2009 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Hemşirelik girişimlerinin uygulanabilmesi amacı ile her anneye ortalama 12 - 20 gün ara ile 6 kez müdahale ziyareti, arkasından 1'er ay ara ile izlem ve sonlandırma ziyareti olmak üzere toplam 8 ev ziyareti 6 aylık süre içinde tamamlanmıştır. Veriler, Ev Çevresi Kontrol Listesi, Çocuk Bilgi Formu, Aile ve Anne Bilgi Formu, Öz-Etkililik-Yeterlik Ölçeği, 1?4 Yaş Dönemi Çocuğu Olan Annenin Ev Kazaları ve İlkyardım Uygulamaları Bilgi Düzeyini Değerlendirme Formu uygulanarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, McNemar testi ve Bağımlı İki Örnek t testi kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, hemşirelik girişimleri öncesindeki 6 ay içinde çocukların %75.8'inin ev kazası yaşadığı, hemşirelik girişimlerinin uygulandığı 6 ay içinde ise bu oranın %36.4`e düştüğü belirlenmiş ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Annelerin ilk ziyarette öz?etkililik?yeterlik puan ortalaması 86.091 iken, son ziyarette bu ortalamanın 97.061'e yükseldiği belirlenmiştir, aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.001). İlk ziyarette belirlenen risk sayısı ortalaması 26.364 iken, son ziyarette bu ortalama 16.091'e düşmüştür. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.001). Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayanarak, sosyal öğrenme teorisine dayalı hemşirelik girişimlerinin ve araştırmacı tarafından hazırlanan eğitim kitapçığının birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan hemşirelerce kullanımının sağlanması önerilmiştir.

This study was carried as a descriptive and quasi-experimental research to determine of risks of home accidents and effectiveness of nursing interventions based on social learning theory on decreasing these risk factors in one-four year old period. Research was done at mothers home who have one-four year old children and admitted to the Keçiören Maternal and Child Health Family Planning center in Ankara Metropolitan Municipality. The study was carried out between 1.10.2008 and 17.07.2009 with 33 mothers who meet the research criteria and accept to take a part in this research. During the study each mother was visited totaly 8 times, which included 6 nursing intervention visits ( avarage 12-20 days interval between two visits) one monitoring visit (One month after the first 6 visits) and one final assessment visit (One month after monitoring visit ) in 6 months. Data were collected with the Home Environment Inspection List, Child Information Form, Family and Mother Information Form, Self-Effectiveness-Competence Scale, Evaluation Form of Home Accidents and First Aid Practices Knowledge Level of Mothers with 1?4 Year Old Children, Informed Consent Form, Guidebook for Mothers with 1?4 Year Old Children for Preventing Home Accidents. Statistical data analysis was carried out with McNemar Test and Dependent Samples t Test. According to results of the study, home accident rate of children during 6 months before nursing intervention visits was found %75.8 and it decreased to %36.4 in 6 month of after the nursing interventions and the difference between two groups were found statistically significant(p<0.05). The average self-efficacy score of mothers in first visit was found 86.091 and it increased 97.061 in last visit, the difference between two groups were found statistically significant(p<0.001). The average number of risks determined in first visit was 26.364 and it decreased 16.091 in the last visit, the difference between two groups were found statistically significant (p<0.001). According to the results of the study, it is suggested that the usage of nursing interventions based on social learning theory and the quide book (which was prepared by the researcher) by nurses who work in primary health care settings should provided.