Bingöl-Erzurum kara yolu güzergahının görsel kalite analizi

Abstract

2011-2013 yılları arasında yapılan bu çalışmada amaç; Kuzey illerimizle güney ve güneydoğu illerimiz arasında en kestirme yol güzergâhı olan ve karayolu ulaşımında yoğun olarak kullanıma başlayan, Bingöl-Erzurum D950 karayolu güzergâhındaki koridorları tespit etmek, tespit edilen bu koridorlardaki peyzaj karakterlerini belirlemek, güzergâhın görsel peyzaj kalitesini ortaya koymak ve manzara yolu bileşenlerini belirlemek sureti ile doğal ve kültürel peyzaj değerlendirmesini yapmaktır. Doğal ve kültürel çeşitliliğinin yanında, manzara güzelliğine sahip olan Bingöl-Erzurum D950 devlet karayolun güzergâhında yarı standart anket ve görsel kalite anketi olmak üzere toplam iki adet anket yapılmıştır. Yarı standart anket, güzergâhı kullanan 60 yolcu ile yapılmıştır. Görsel kalite anketi ise Bingöl Üniversitesi bünyesindeki akademisyen, memur ve öğrenci olmak üzere toplam 208 kişiye uygulanmıştır. Bingöl-Erzurum karayolu, Bingöl-Karlıova (BK) ve Karlıova-Erzurum (KE) koridorları olmak üzere iki koridora ayrılmıştır. Her koridoru temsilen 12 fotoğraf toplamda 24 fotoğraf seçilmiştir. Seçilen fotoğraflar görsel kalite analizinde kullanılmıştır. Seçilen fotoğraflara, doğallık, çeşitlilik, gizem, manzara güzelliği, uyum, ilginçlik, güven, canlılık, heyecan ve özgün parametrelerinin her biri için -2 ila +2 (-2,-1,0,1,2) aralığında puanlandırma yapılması istenmiştir. Anket sonuçlarına frekans analizi ve T-testi uygulanmıştır. Koridorlar arasında görsel kalite açısından anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiş ve 3.69 ortalama ile Bingöl-Karlıova (BK) koridoru birinci, 3.30 ortalama ile Karlıova-Erzurum (KE) koridoru ikinci, sırada yer almıştır. Güzergâh bir bütün olarak düşünüldüğünde, Karlıova-Erzurum (KE) koridorunda çekilen KE5 (4.11) nolu fotoğraf en yüksek ortalama puanı almıştır. Peyzaj özelliklerini belirleyen unsurlar olan; doğallık, çeşitlilik, gizem, manzara güzelliği, uyum, ilginçlik, güven, canlılık, heyecan verme ve özgünlük parametrelerinin tümünde Bingöl-Karlıova (BK) koridoru en yüksek ortalama puanlar ile birinci sırada yer almıştır. Bingöl-Karlıova-Erzurum karayolu güzergâhının manzara yolu olarak değerlendirilmesi için doğal ve manzara değerlerinin yüksek olduğu sonucuna varılmış ve önerilere yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Görsel peyzaj kalite analizi, manzara yolu, Bingöl-Erzurum karayolu güzergahı

In this reseach conducted between 2011-2013, it is aimed to set the corridors on Bingöl-Erzurum D950 highway route which is the shortest cut route among our North cities and South and southeast cities and widely used nowadays for road transport, to determine landscape characteristics on these corridors, to present the visual landscape quality of the route, and to evaluate the natural and cultural landscape by setting the components of the scene way. In total, two surveys were conducted which were half Standard and visual quality on the route of Bingol-Erzurum D950 state highway that has a beautiful scenery with natural and cultural diversities. Half Standard survey was applied to 60 passangers using the route. Visual quailty survey was applied to 208 academicians, officers and students of Bingöl University. The highway of Bingöl Erzurum is divided into two corridors as Bingöl Karlıova(BK) and Karlıova Erzurum ( KE). 12 photos were selected as a represantative of each corridor and totally 24 photos were selected. The selected photos were used in the analyzing process of visual quality. It was asked to grade each of the parameters; (naturality, diversity, mystery, beauty of scenery, harmony, quaintness, confidence, dynamism, excitement and originality) in the range of -2 and +2 (-2,-1.0.1.2) for the selected photos. It was determined that there was a significant difference between corridors in the aspect of visual quality and with the avarage of 3.69 Bingöl Karlıova corridor was the fisrt, with the avarage of 3.30 Karlova Erzurum was the second. When the route is thought as a whole, the photo which was taken on the route of Karlıova Erzurum KE5 (4.11) got the highest grade. Bingöl Karlıova ( BK) is found to be first with the highest avarage points with in all parameters which determine the qualities of landscapes such as naturality, diversity, mystery, beauty of scenery, harmony, quaintness, confidence, dynamism, excitement and originality. It was concluded as a result of study, Bingol Karlıova corridor has a natural and visual value deserving to be reagarded as scenery way and suggestions are given.Keywords: Visual landscape quality analysis, scenic road, Bingöl-Erzurum highway route