Çay sektöründe özel firmaların ekonomik analizi

Abstract

ÖZET Bu araştırmada, çay üretim ve pazarlamasında devlet tekelini kaldıran 3092 sayılı Çay Kanunu'nun 19 / 12 / 1984 tarihinde yürürlüğe girmesinden soma, çay sektöründe kuruçay üretiminde faaliyet gösteren özel sektör firmalarının kuruluş çalışmaları, üretim faaliyetleri, tedarik, finansman ve fiyatlandırma problem ve politikaları incelenmiş ; özel sektör çayların konusunda tüketici ve perakendecilerin talep ve tercihleri tespit edilerek, firmalar için bazı ekonomik analizlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan veriler anketler yoluyla elde edilmiş ; tümevarım yöntemi uygulanmıştır. Ayrıca, gözlem, görüşme ve doküman çalışması yapılmıştır. Elde edilen bilgiler tablo ve grafiklere dönüştürülmüştür. Arastama sonuçlan, özel sektör çayları konusundaki tüketici ve perakendeci tercihlerinin düşük oranlı olduğunu göstermiştir. Kaliteli çay üretimi için hammadde (yaşçay) tedarikindeki zorluklar, kuruluş ve finansman problemleri, atıl kapasite gibi sorunlar ortaya konmuştur. Sonuç olarak, özel çay işletmelerinin kuruluş, işleyiş ve denetimleri ile ilgili esasların belirlenmesi, üretici ortaklığı sisteminin yaygınlaştırılması, sözleşmeli üretici statüsüne geçilmesi, üretici - firma bütünleşmelerine gidilmesi, ` Çay Birliği ` ve `Çay Borsası ` gibi destekleme ve denetim organizasyonlarının oluşturulması önerilmektedir. Ayrıca, günümüz dünyasında çay üretiminde görülen çeşitliliğe dikkat çekilerek, iç piyasada bu yönde oluşabilecek muhtemel tüketici talebinin karşılanmasında, özel firmaların hazırlıklı olmalarının önemi vurgulanmaktadır. Türkiye'de çay üretiminde kimyasal ilaç kullanılmayışının, önemli bir sağlık avantajı olarak pazarlamada kullanılabileceğine işaret edilmektedir. V

SUMMARY In this research, the problems and policies of foundation working, producing activities, procurement, financing and pricing of the production of Black Tea in the Private Sector following the Law number 3092 dated 19.12.1984 annulling the state monopoly on the production and marketing of tea have been examined. Also some economic analyses of them have been presented by determining consumers' and retailers' preferences and demands for Private Sector Tea. The data used in the research, was collected by the use of questionnaires, the induction method has been implemented, and also observation, interviews and documentary working has been carried out. The information was subsequently converted to tables and graphics. The results of the research show that consumers' and retailers' preferences are in a low proportion for Private Sector Tea. The reasons were identified as; foundation and financial problems, as well as difficulties in providing raw material (fresh tea), idle capacity for the production of quality tea. Consequently, it is suggested to determine the basis in relation to foundation, operation and control of private tea firms, to spread out the system of producer- corporation, to pass in contractual producer's statue, to get producer-firms integration and to constitute supporting and controlling organisations like `Tea Association` and `Tea Auction`. Attention shall also be drawn to the variety in the production of tea. in to day's world. It is emphasised that private sectors should be ready to meet probable consumers' demands in the domestic markets. It is also pointed out that for the growing of tea in Türkiye isn't used chemicals, this can be used as an advantage in tea marketing, because of health. VI