Lise son sınıf öğrencilerinin yetenek ve il gilerine uygun meslek tercihleri yapmalarında mesleki rehberlik uygulamalarının etkinliğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Liselerde Mesleki Rehberlik Hizmetleri, öğrencilerin yetenek ve ilgilerine uygun bir mesleki eğitimi seçmelerine yardımcı olma bakımından okullardaki rehberlik hizmetleri içinde önemli bir role sahip bir hizmettir. Öncelikle lise son sınıftaki öğrencilere uygulanması gereken Mesleki Rehberlik Programı'nın, onların yetenek ve ilgilerine uygun tercihler yapmaları üzerindeki etkisinin incelenmesi amacıyla yapılan bu çalışma bu nedenle ayrı bir öneme sahiptir. Araştırma, Araklı Lisesi'ndeki toplam 103 son sınıf Grencisinden çalışmaya gönüllü olarak katılmak isteyen 75 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Öğrencilerden 49'u Edebiyat Bölümü'nde, 2G'sı Matematik Bölümü'nde okumakta olan öğrencilerdir. Tüm öğrencilere ÖYS sınavından 40 gün önce Kendini Değerlendirme Envanteri uygulanmış ve Envanter sonuçları öğrencilere yetenek ve ilgi alanları, bu konudaki profilleri açıklanmış ve kendilerine uygun meslekler hakkında bilgi verilmiş ve toplu olarak öğrencilere meslekler tanıtılmıştır. Envanter uygulamasından önce araştırmaya katılan tüm öğrencilerden ÖYS sınavı sırasında yapmayı düşündükleri ilk üç tercih alınmıştır. ÖYS sınavından sonra da öğrencilerden yapmış oldukları ilk üç tercih alınmıştır. Araştırmada elde edilen veriler tablolar halinde verilmiş ve verilerin analizi X istatistiksel analiz tekniği kullanılarak yapılmıştır. Bulgular; öğrencilerin lise 2. sınıfta Edebiyat ve Matematik Bölümleri'ne ayrılırken tercihlerini özellikle Edebiyat Bölümü öğrencilerinin yetenek ve ilgilerine uygun olarak yapmadıklarım, öğrencilerin üniversite giriş sınavı öncesinde yapmayı düşündükleri ilk üç tercihler açısından yineözellikle Edebiyat Bölümü öğrencilerinin tercihlerinin yetenek ve ilgilerine uygun olmadıklarını, Matematik Bölümü öğrencilerinin tercihlerinin ise yeteneklerine uygun ancak ilgilerine uygun olmadığını; uygulanan Mesleki Rehberlik Programı sonrasında öğrencilerin ÖYS sınavı sırasında yapmış oldukları ilk üç tercih açısından Edebiyat Bölümü öğrencilerinde tercihlerin yetenek ve ilgilerine daha uygun duruma, Matematik Bölümü öğrencileri için ise, tercihlerinin ilgilerine daha uygun duruma geldiğini, sonuç olarak, uygulanan Mesleki Rehberlik Programı'nın öğrencilerin tercihlerini yetenek ve ilgilerine daha uygun hale getirmede (P < 0,10) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğunu göstermiştir. Bu bulgulara dayanarak araştırma sonucunda varılan yargılar ve önerilerde sunulmuştur. VI

SUMMARY Becouse of career guidance's helpfulness for the İyece students to decide to choose a career most convenient to their abilities and interests, career guidance services have an important role within the guidance services in the Lycces. This study was performed with the main aim of investigating the effectiveness of a career guidance program on the convenience of students preferences to their abilities and interests. Research group contained 75 students going on their Lycce education at Araklı Lycee in Trabzon. 49 of them studying in Literary section, and 26 of them in mathemathic section. Prior the University Placement Exam, Self Evaluation Invertory designed by Kuzgun was administered to all the students and the results of inventory, individual profiles, abilities and interests, suitable careers was explained individually to the student. And then informations about several careers was comminicated to students with the means of group meetings. Prior the career guidance program the first three careers have being thought to prefer by students, and post the program the first three careers were preferred by students were taken. Results were interpreted by using X statistical technic and were given in tables. Findings showed that prior the program the first three careers have being thought to prefer by literary students were inconuenient both their abilities and interests. For mathemathic students, these were convenient to their abilities but inconvenients to their interests. Post the career guidance program, the first three careers preferred by literary studentswere more convenient to both their abilities and interests, and for mathemathic students these were more convenient to their interests. Results showed that, career guidance program had been statistically effective ( p <.10) on making the career preferences of students more convenient to their abilities and interests. VIII