Hisse senetlerinin değerlendirilmesi ve etkin piyasa teorisinin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası`nda test edilmesi

Abstract

İstanbul Menkul Kıymetler Borsasının 1986 yılı başında faaliyete geçmesi ile Türkiye'de bir çok kişi için yeni bir yatırım imkanı doğmuş oldu. Önceleri kısıtlı sayıda yatırımcının faydalanabildiği bu yatırım alanından daha sonraları borsamızın büyümesi ve gelişmesi sonucunda daha çok yatırımcı yararlanabilir hale geldi. Bu ilgi günümüzde o kadar artmıştır ki çeşitli yayınlarla yatırımcıya İMKB hakkında bilgi verilmekte günlük gazetelerin ekonomi sayfalarının büyük bir kısmı İMKB 'ye ve işlem gören hisse senetlerine ayrılmaktadır. İşte yoğun şekilde yatırımcıların ilgisini çeken bu piyasada doğru hisse senetlerini zamanında belirleyerek yatırım yapmak yatırımcılar için çok büyük önem taşımaktadır. Hisse senetlerini değerlendirmek amacıyla yoğun şekilde iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlar Temel ve Teknik Analiz yöntemleridir. Bu yöntemlerden Temel amaliz yönteminde kısaca hisse senetlerine ait gerçek değerler hesaplanarak bu değerlerle piyasada oluşmuş fiyat karşılaştırılarak bir karar verilmeye çalışılır. Teknik analiz yönteminde ise hisse senedinin geçmiş dönemlerdeki fiyatlarından yararlanarak gelecekteki fiyat tahmini çeşitli yöntemlerle yapılmaya çalışılmaktadır. Bu analiz yöntemlerinin birbirlerine karşı sağladıkları çeşitli üstünlükler olmasına karşın bu yatırım analizlerinden hangisinin yatırımcıya yol göstermekte daha uygun olduğunu saptamakta piyasanın etkinliği kavramı büyük rol oynamaktadır. Piyasanın etkinlik derecesine göre bu iki yatırım analizinden en uygununu belirlemek mümkün olmaktadır. Gerçekleştirilen bu tez çalışmasıyla öncelikle sermaye piyasası ve sermaye piyasası araçları ile ilgili temel kavramlar üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise Temel Analiz, Teknik analiz ve Etkin piyasa teorisi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. 1990 - 1996 yılları arasında İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında İşlem gören 30 hisse senedinin günlük kapanış fiyatlarından yararlanarak piyasanın etkinliği test edilmektedir. Bu amaçla çeşitli araştırmalarda kullanılan Serisel Korelasyon ve Run Testlerinden yararlanılmıştır. Yapılan istatistiki testler sonucunda piyasamızın zayıf fomda dahi etkin olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu sonuç bize İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında yatırım yapacak yatırımcının Teknik Analiz yöntemlerini uygulayarak piyasanın genel getirişinin üzerinde bir getiri elde edebileceğini göstermektedir. VIII

03. SUMMARY With the commencement of the activities of Istanbul Stock Exchange at the beginning of 1986, many people had the new investment posibilities. More investors have become able to benefit from that investment posibility in time, which initially was limited in the number of investors, upon growing and development of our Stock Exchange. That interest has grown so big in our day so that information are given to investors about İMKB on many publications,and economy pages of daily newspapers assign an important part to the stock traded at IMKB. It is of crucial importance for the investors to timely determined the right stock shares in that market attracting the interest of investors. Mainly two methods are used to assess the stock shares. These are Fundamental and Technical analysis methods. In fundemantel analysis method, real values of stocks calculated, and these are compared to the prices formed in the market. Whereas, in the technical analysis method, the price of a stock is tried to be forecasted via various methods using the prices of the same stock in the past periods. Though, there are various superiorities which anyone of these methods has on the other, the concept of the effectiveness of market plays an important role in the determination of which is more suitable for guiding the investor. According to the level of effectiveness of the market, it is possible to determine the most suitable method out of these two methods. With this thesis study, emphasize has been made on the capital market and the tools of the capital market. In the second part, information cocerning fundemantel analysis, technical analysis and efecient market theory are given. The effectiveness of the market is tested using the closing prices of 30 stocks traded at Istanbul Stock Exchange between the years 1990 - 1996. For that purpose, serial correlation and run tests used in various researches are benefited from. Upon the statistical tests made, it has been concluded that our market is not effective even at weak form. That result shows us that an investor can get a return over the general return level of the market by using Technical analysis methods. IX