Türkiye`de çay yaprağı arzının Nerlove Modeli altında tahmini

Abstract

02. Özet Arz fonksiyonu, üreticilerin fiyat değişmeleri ile ilgili olarak verdikleri kararlar ile açıklanır. Diğer bir deyişle üreticiler, piyasada oluşan fiyatın yüksekliği veya düşüklüğüne bakarak üretimlerine yön vermektedirler. Çay yaprağının 5 yıllık gelişme periyodu ve 45-50 yıllık devam eden ekonomik ömrü, üreticilerin uzun dönemde çeşitli tercihlerle karşı karşıya kalmasına sebep olmuştur. Üreticiler, çay tarımı yapmak ya da yapmamak kararlan çay yaprağı fiyatının yüksekliği yanında, toprakların bu tarıma elverişli olup olmamasına ve çay tarımının tesisi için gerekli olan girdileri karşılayabilme imkanlarına bağlıdır. Kısa dönemde arz; verimliliği yükselten girdilerin kullanılmasıyla, uzun dönemde ise; ürünün gelecek kazançlarının yükselmesiyle ilgilidir. Bu güne kadar, çay yaprağı devletin teşvik ve desteğini görmüş bir tarımsal üründür. Taban fiyatın her yıl belirli oranlarda nominal olarak yükseldiğini görmekteyiz. Fakat reel olarak fiyatların azaldığı hissedilebilir niteliktedir. Üreticiler, reel fiyatlardaki düşüşlere rağmen bölgede çay tarımının ticari nitelikte tek ürün olması ve doğal şartların bu tarıma uygunluğu nedeniyle ister istemez çay tarımıyla uğraşmak zorunda kalmışlardır. Bu çalışmada; çay yaprağı üretim alam, üretim miktarı ve de verimliliğin her birinin arz fonksiyonunu temsil etmesi halinde, reel fiyatlardaki değişikliğin bu arz fonksiyonunu kısa ve uzun dönemde nasıl etkileyeceğinin tesbiti yapılmıştır. Bu tespit için, beklentiler modeli ve kısmi uyarlama modelinin bir bileşimi olan Nerlove Modelinden yararlanılmıştır. Modelin ekonometrik tahmininde, En Küçük Kareler (EKK) yöntemi kullanılmıştır. 1945-1995 dönemi itibariyle çay yaprağımn kısa ve uzun dönem arz esneklikleri tahmin edilmiştir. Modelin arz fonksiyonu verimlilikle ifade edilmesi halinde, kısa ve uzun dönem esneklikleri beklentiler doğrultusunda çıkmıştır. VI

03. Summary Supply function is explained with the decisions of the producers that they give changes of the prices. In other words, the producers give a direction to their productions by facing up the prices whether going up or down in the market. The growing period of five years and forty five-fifty years of its economical age, the tea leaves make the producers to face up with the different choices in long periods. The decision of the produceis for planting tea doesn't only depend on the price of it, besides this, whether your lands are suitable and you afford the establishments of tea planting. In short-run supply is about the use of the needs of the productivity, but in long-run, it is about the profits of the crop in future. Up to now, tea leaves have been an agricultural plant which have the support of the government and its encourogement. We see the nominal increase of the price which is determined by the government each year. But indeed its prices is felt to be going down. In spite of the decreases in real prices, the producers, whether they want or not had to engage with tea planting because of having suitable wheather conditions and having the only trade productions. In this survey, it is determined that how the changes in real prices will affect the supply function in short and long-run, in the case of each of tea plantation area, amount of production and productivity represent the supply function. For this determination we used Nerlove Model which is a combination of adaptive expectations model and partial adjustment model. In the economical prediction of the model The Least Squares method is used. During the period of 1945-1995 short and long-run elasticities of tea leaves were estimated. If supply function of the model is explained by productivity, short and long-run elasticities have come out as they were expected. VII