Ergenlerin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygısı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı ergenlerin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygısı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkileri incelemektir. Bunun yanı sıra siber zorbalığın ve siber mağduriyetin cinsiyet, yaş, sosyoekonomik düzey ve internet kullanım özellikleri ile olan ilişkisini incelemektir. Araştırma evrenini; 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ankara ilinin Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde bulunan Fen, Anadolu ve Anadolu Meslek Liseleri'nde okuyan 14-17 yaş arası ergenler oluşturmaktadır. Araştırma örneklemini; basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ankara İli'nin Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde bulunan 12 lisede okumakta olan, 450'si kız ve 445'i erkek olmak üzere toplam 895 ergen oluşturmaktadır. Araştırmada ergenlerin demografik bilgilerini ve internet kullanım özelliklerini belirlemeye yönelik Genel Bilgi Formu, Piers-Harris Çocuklarda Öz Kavramı Ölçeği, Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri ve Akran İlişkileri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada siber zorbalık/mağduriyet ile demografik değişkenler ve internet kullanım özellikleri arasındaki ilişkiler incelenirken Kruskal Wallis-H Testi ve Mann-Whitney U Testi uygulanmıştır. Siber zorbalık ve siber mağduriyet ile akran ilişkileri ve benlik saygısı arasındaki ilişkiler Hiyerarşik Çoklu Regresyon Analizi ile incelenmiştir. Araştırma bulguları siber zorbalığın cinsiyete, yaşa, sosyoekonomik düzeye, okul türüne, internete erişim sıklığına ve internette günlük harcanan zamana göre; siber mağduriyetin ise cinsiyete, sosyoekonomik düzeye, internete erişim sıklığına ve internette günlük harcanan zamana göre farklılaştığını göstermiştir. Elde edilen bulgular erkeklerin daha fazla siber zorbalık ve mağduriyet yaşadığını, yaş arttıkça siber zorbalığın da arttığını; sosyoekonomik düzey, internete erişim sıklığı ve internette günlük harcanan zaman arttıkça siber zorbalığın ve siber mağduriyetin arttığını göstermektedir. Cinsiyet (erkek olma), düşük benlik saygısı ve internette günlük harcanan zaman artışı siber zorbalıktaki ve siber mağduriyetteki artışı açıklamaktadır. Siber zorbalık ve siber mağduriyet ise birbirinin açıklayıcısı olarak görülmüştür. Araştırma bulguları literatür doğrultusunda tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The main purpose of the study is to examine the relations between cyber bullying, cyber victimization, friendship relationships and self-esteem in adolescents. Besides, it is aimed to examine the relations of gender, age, sosioeconomic status, school type and internet usage characteristics with cyber bullying and cyber victimization. The population of the study consisted of adolescents between the ages 14-17 who are studying at Science, Anatolian and Vocational High School in Çankaya, Yenimahalle and Mamak counties of Ankara during the 2015-2016 academic year. The sample of the study consists of 895 adolescents who are choosen by the method of simple random and studying in 12 high schools, 450 of them are female and 445 of them are male. In this study, General Information Form which is designed for determining the demographic informations and internet usage characteristics, Piers-Harris Children's Self-Concept Scale, The Revised Cyber Bullying Inventory and Peer Relationship Scale was used. In the study the relations between the cyber bullying/victimization, demographic variables and internet usage characteristics are investigated by Kruskall Wallis-H Test and Mann-Whitney U Test. The relations between cyber bullying, cyber victimization, friendship relationships and self-esteem are investigated by Hierarchical Multiple Regression Analysis. The research findings show that cyber bullying differs based on gender, age, sosioeconomic status, schoold type and internet usage characteristics and cyber victimization differs based on gender, sosioeconomic status and internet usage characteristics. The results revealed that males were more likely to be cyber bully and cyber victim than females and cyber bullying increases by the age. Cyber bullying and victimization increase by the sosioeconomic status, internet access frequency and daily time spent on the internet. Cyber bullying and cyber victimization were predicted by gender (male), low self-esteem and daily time spent on the internet. Cyber bullying and cyber victimization are predictors of each other. The study results were discussed and given advices within the scope of the literature.