Çağlar boyunca çay ve çay takımları

Abstract

ÖZET Çay, M.Ö. 2000'ü yıllarda Çin'de ortaya çıkmıştır. M.S. 802 yıllarında Japonya'ya geldikten sonra Japon kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelmiş, çay içimi bir tören biçimini almıştır. Çay 17. yy.'da Avrupa'ya geldiğinde başta İngiltere ve Hollanda olmak üzere yaygın bir alışkanlık halini almıştır. Çay demleme ve içmekte kullanılan seramik - porselen kaplar yine Çin kökenlidir. Çin, daha sonra Avrupa'daki tasarımları da etkileyecek olan Yi- xing bölgesi kilinden özgün çaydanlık örnekleri üretmiştir. Ming döneminde çayı ince, beyaz porselen fincanlarda içmişlerdir. 17. yy. porselen çayla beraber Avrupa'ya geldiğinde, Avrupalılar bu değerli malzemeyle üretilen eşyaları pahalı, metal ve mücevherlerle süslemiş, bu büyüleyici objeyi üretmeye çalışmışlardır. Taklitleriyle avunmuşlardır. 18. yy.'da Delft fayansları, Fransız ve İngiliz (Bow) yumuşak porselen leri ve sonunda Almanya'da (Meissen) Böttger tarafından gerçek `sert por selen` keşfedilir. Kraliyet aileleri Avrupa'nın her yerinde fabrikalar kurdular. Meissen ve Sevres en önemlileridir. Porselende `saraylar devri' dediğimiz bu devirde çay orselenleri ağır sırlama ve aşırı dekorlarıyla dikkati çekerler. Wedgwood, ürünlerini geniş kitlelere sunarak seramiği zengin - soyluların eşyası olmaktan kurtardı. 19. yy.'da Endüstrileşme ile birlikte doğan Eklektik dönem estetiğin ölmesine ve bu durum Sanat ve El Sanatları haketlerinin, yüzyılın sonunda Art Nouveau'nın doğmasına sebep olmuştur. 20. yy. makineleşme ve estetiğin biraraya getirilmesini sağlayan Bauha- us'un kurulması ve Modemizm'in başlangıcına sahne olmuştur. Bu dönemde çaydanlıklar `işlevsellik` ön plana alınarak üretilmiştir (Rosenthal). 20. Yüzyılın ikinci yarısında da `biçim - işlev` tartışmaları devam etmektedir. Modemizm karşıtı akımlar ön plana çıkmıştır (Postmodemizm). Bugün teknoloji çağını yaşıyoruz. Çay, bu hızlı yaşam biçimine ayak uy durmuş, demliğin yerini kettle, fincanın yerini seramik kupalar (MUG) almış tır.

SUMMARY Tea has appeared in China in 2000 BC. After arriving in Japan in 802 AD., it became an important aspect of the Japanese culture and the drinking of tea became a ceremony. When tea came to Europe in the 17th century, it became a large estab lished habit in England and Netherlands, above all. The porcelain - ceramic pots which were used in tea making and drink ing are Chinese - based. China, later produced original tea pots made out of the clay of the Yi - Xing region which influenced designs of Europe. They had drunk tea out of thin white porcelain cups during the Ming period. At the 17th century when porcelain came to Europe together with tea, the europeans decorated these goods which had been produced with this valuable material with expensive metals and jeweller and tried to produce this charming object. They were consoled with its imitations. At the 1 8th century, first the Delft faience, the French and English (Bow) soft porcelains and finally the real `hard porcelain` was made Böttger, (Meis sen) Germany. The royal families established factories everywhere in Europe. Meissen and Sevres were the most important ones. In this period of porce lain which is called `The Palaces Period`, the tea porcelains attracted atten tion with their heavy glaze and extravagant decorations. Wedgwood, presenting his products to wide masses, liberated the ce ramic from being a belonging only for the rich and noble. The eclectic period which came out in the 19 th century, was the cause of the death of the esthetics, and the birth of art and handicrafts and the out come of `Art Nouveau` towards the end of the century. The 20th century, saw the establishment of Bauhaus and the beginning IVof Modernism which ensured the union of mechanization and esthetic. In this period, teapot were produced in a way which brought forward function (Rosen- thai). The form - function arguments still continue in the 20th century. Move ments against Modernism have become more important (Postmodernism). Today we live the age of technology. Tea has fit in with this new rapid lifestyle, kettle has taken the place of the teapot, and mugs the place of cups. V