Çöküş estetiği

Abstract

ÖZET Bu tezde iki önekli bir yazım tekniği kullanmak istedim. Birincisinde sadece alıntılardan oluşmuş bir lego biçiminde tarihin içinde bir montaj tekniği gerçekleştirmeye çalıştım. Buradaki amacım dışarıdan bakıp öznemi tarihin akışından uzak tutmamdı. Bu benim 'pathos' (duygu) erek'ini ortadan kaldırma amacıma uyuyordu. İkinci bölümde ise bunun tam tersine tarihsel hiyerogliflerin konuşucusu olarak özne'mi metne dahil etmek istedim. Böylece tez ve antitez bir üçüncüde ortaya çıkacaktı. Bu Umberto Eco'nun 'Açık Yapıt' anlayışım benimsemem ve uygulama isteyişimdendir. Hegel'in Zeitgeist (zaman ruhu) kavramının (yani belli bir çağda bireyler, toplum, sanat ve din arasında karşılıklı bağlantılar olduğu anlayışının), tezin bütünsel bakış açısında önemli bir yeri vardır. Fakat bana göre Akıl (Us) kavramı artık tükenmiştir. O kendine ait normlarım kaybetmiş bir gerileme ve çöküş içinde kendi öznesini yok etmiştir. Bu yok oluş, sanatın oluşumunu da tipik bir şekilde sarsmıştır. Onu tekrar düzeltebilmek için, yeni bir mitoloji'ye ya da bugüne kadar tanımlanagelmişin ötesinde bir düşünce figürüne ihtiyaç vardır. Bu figürü kuran Batı felsefesinin ya da düşünce figürünün kesin bir parçalanışla başlaması gerekiyordu. Ama önce bu figürü kuran archetyp'lerin ne olduğunun sorgulanması ve ne tür olasılıkların bu konumu etkileyebileceği anlaşılmalıdır. Ama burada geçmişin bu yapışım anlamaya çalışan bizlerin geleceğin kurucuları olarak ona bakışımızın, bu bakışı ne kadar etkileyebileceği zorluğunu da göze almalıyız. IIITeknolojinin geliştiği ülkelerde, 'gelecek kaygısı', salt zamana koşutluğu nedeniyle (bunlar; yabancılaşma, kapital, pathos, nihilizm, vb.) sanatların sürekli gerilediği, işlevinin dış etkenlerce bastırılması onun çöküşüne neden olmuştur. `İlkel Sanaf'ta, geleceğin içinde olması, onun kaygısının bugün bizde harika eserler gibi görünmesinin nedeni; salt `insanlık durumu`nu tüm dış perdeleri kaldırarak çıplak bir gözle sergilenmesindendir. İlkelliğe dönüşün anlamı bu archetyp'lerde aranmalıdır.