Çağdaş Türk resminde hayvan simgesi

Abstract

ÖZET İnsan ve insanın yarattığı resim-yazının varlığıdır sanatın başlangıcı, sanat, insanın duygu, düşünce ve görüşlerinin değişik biçimlerde, sanatçının öznel biçemini içeren yapıtlardan oluşur. Bu yapıt, kimi kez doğayı olduğu gibi yansıtmayı amaçlarken, kimi kez sanatçının yaşadığı dünyayı algılama biçimi olmuş, kimi kez de algıladığı duruma, ruhsal dünyasının kapısını aralayarak bakıp bunu renk, nota, yontu, sözcük gibi biçimlerde yansıtmıştır. İşte bu dünyalardan biri de ressamın yapıtında `simge` olarak hayvanı kullanmasıdır. Resimde birşeyi temsil etmek adına birşeyi kullanmak, değişik bir deyişle, simgeyi kullanma eğilimi mitoloji, din, ruhsal dünya, dil ile doğrudan ilişkilidir. Bu ilişki en eski kaynaklardan günümüze kadar da değişmeden gelmiştir. Değişik ülkelerin sanatlarında, örneğin Yunan, Hint, Çin ve Türk sanatlarında hayvan simgesinin kökenine ulaşmaya çalışmak, bu ülkelerin mitoloji ve dinlerinin tarihini, dil ve toplumsal yapısını anlamayı zorunlu kılar. Nitekim bu çalışmada da, özellikle, Türk sanatında hayvan simgesinin ele almışı, hayvanların değişik biçimlerde yorumlanışı irdelenmiştir. Bu durum Türkiye Cumhuriyeti ile Batıya açılmaya başlayan Türk resim sanatına yansıması, Türk resim tarihindeki belirli akım ve okullardaki durumları, (kalın çizgilerle değinilerek,) günümüze kadar getirilmiştir. Günümüz (yaşayan) Türk ressamlarından, yapıtlarında hayvan simgesini kullananların resim anlayışları, bu hayvan simgelerinin yapıtlarında neyi temsil ivettikleri üzerinde durulmuş ve ressamların kullandıkları hayvan simgelerinin bilinçaltlarının bir dışavurumu olduğu sonucuna varılmıştır.

ABSTRACT The scripture i.e. the art begins with the human and the painting which is created by human being, the art consists of the creations which reflect various forms of the feelings, thoughts and ideas of man as well as the subjective style of the artist. Such creation sometimes aims to reflect the nature as it is while sometimes it became the way how the artist sensed the world some other times looked into the situation sensed by it through the door of his/her spiritual life and reflected such feeling with color, note or sculpturing. One of this feelings is the use of the animal as a symbol by the painter. Using something to express some other thing in painting in other words, tendency to use symbols is directly related to mitology, religion, spiritual life and language. This relation came unchanged towards now from the earlist resources. Trying to reach to the originating point of the animal symbol in various cultures e.g. the Greek, Indian, Chinese and Turkish arts makes it essential to understand mitology, history of religion, language and social structures in those cultures. In just the same way, this study examines the handling of the animal symbol and interpretation of the animals in different ways. This fact has been carried over the centuries so far by defining the reflection on the Turkish Painting art which began to come closer with the western art during the Republican Period while the situation of some trends and ecoles in the Turkish Painting History are emphasized. VIThe understanding of painting of the stil-alive Turkish Painters who use animal symbol on their paintings and what such symbols da mean on their paintings were taken into consideration and this study yielded in the conclusion that the animal symbols used by the painters is a disclosure of what is hidden in their subconscious. VII