Fotoğraf teknolojisinin silahlı kuvvetlerde gelişimi ve amaçları

Abstract

ÖZET Niepce'in icadı olan fotoğraf çeşitli ülkelerde büyük bir ilgiyle karşılanırken Osmanlı Devleti'nde de konu ile ilgili yazılar gazetelerde yayınlanmaya başladı. Türk fotoğraf tarihinin belki de en eski belgeleri sayılabilecek bu haberlerde fotoğrafın ne olduğu, kimler tarafından bulunduğu, uygulamasının nasıl yapıldığı uzun uzadıya anlatılıyor, hatta günah olup olmadığı konusu gündeme getiriliyordu. Halk yeni icatla ilk defa 1842 yılında Pera'da Mösyö Kompa'nın sanatını icra e- derken tanışıyordu. Bu konuda çalışmalar yeterli malzemenin olmayışı ve din kurallarının sınırlayıcılığı nedeniyle yaygınlaşamamıştır. 1856 Kırım savaşı sırasında Feldmareşal Moltke'nin birlikleriyle İstanbul'a gelen Alman kimyacı Rabach ilk fotoğrafhaneyi açan kişi olmuştur. Rabach daha sonra adlan Abdullah Biraderler olacak olan Kevork ve Wichen kardeşleri yanma almıştır. Bu dönemde ayrıca Nikola Andriomenos, Asil Samancı isimleri saray tarafından takdir gören fotoğrafçılardır. 1858 - 1899 tarihleri arasında hemen hemen tümü gayrimüslüm olan kişilerin tekelindeki fotoğrafçılık aynı zamanda teorik alanda da en hareketli dönemini yaşamıştır. Teknik olarak fotoğrafçılığı öğretmeyi amaçlayan kitapların çoğu tercümeye dayanıyordu. İlk telif eser Yüzbaşı Hüsnü Efendinin ` Usul-ü Fotoğraf Risalesi`dir. Bu dönemde üzerinde durulacak bir ilginç olay ise padişahın emriyle kurulması istenilen `Müzecilik Okulunda fotoğrafçılığın yer almasıdır. 1874 yılında okul tüzüğünün beşinci maddesinde `okula alınacak öğrencilere fotoğrafçılık öğretilecektir` cümlesi vardır. İlk Müslüman - Türk fotoğrafçılar 1900' den sonra gözükmeye başlar. Bu tarihe kadar din kurallarının tasviri günah saydığı yolundaki inanışlar halk arasında bir baskı unsuru olmuş, bu alanda çalışmalar yapmak isteyen Müslümanlara iyi gözle bakılmamıştır.Fotoğrafin Cumhuriyet dönemine gelişini Osmanlı İmparatorluğunun son yıllarındaki savaşlar dizisinden başlatmak gerekir. Bu savaşlar döneminin ünlü fotoğrafçıları olarak bilinen Burhan FELEK, Esat TENGİSMAN, Ethem TEM, Hikmet KOYUNOG- LU' nun yanında, günümüze önemli belgelerin aktarılmasını sağlamış pek çok isimsiz kahraman, asker fotoğrafçı vardır. Silahlı Kuvvetlerde sürekli göz önünde tutulması gereken, Süreklilik arz eden bir konu istihbarattır. İstihbaratın elde edilmesinin bir çok yolu vardır. Ancak fotoğrafin kısa bir sürede elde ediliyor olması ve fazla ayrıntıyı içermesi nedeniyle istihbaratta önemi fazladır. Fotoğraf vasıtasıyla hedefin ilk durumunun kıymetlendirmesi yapılıp kalıcı bir kayıt bilgi sistemi olarak arşive alınabilir. Çoğaltılabilir ve ilgili birimlere yayınlanabilir. Yeni ve farklı bir istihbarat bilgisi temin maksadıyla diğer fotoğraflarla mukayese yapıla bilir. Politik ve askeri zorunluluk nedeniyle girilemeyen bölgelerin son durumu anında değerlendirilebilir. Fotoğraf aynı zamanda haritaların yapımında veya revizyonunda kullanılmak üze re hava araçlarıyla elde edilebilir. Özellikle yapay değişiklikler haritaya doğru ve hassas bir şekilde ilave edilebilir. Bu özellikleri nedeniyle fotoğraf Silahlı Kuvvetlerde barışta ve savaşta sürekli ihtiyaç duyulan ve özellikle karar aşamasında verdiği bilgiler nedeniyle vazgeçilmez bir yardımcı durumundadır. Yalan gelecekte de bu özelliğini koruyacağı değerlendirilmektedir. iii

ENGLISH SUMMARY ` Technological Development And Aims of Photography in Army ` is a survey from the first usage of photography to today's modern reconnaissence systems Photography functioning as on elective course besides art lesson in military schools, is a very important concept when used with today's air facalities including satellites. Photographs of the military setting deep inside enemy territory are reflected to commanding head quarters directly. The most important factor in preparation and demo of the thesis is the slight balance between the secret and usable information. Photograph, just after its invertion has been used widely for many purposes in the army. Its main advantage is being fast in the critical decision period of army head quarters. Another advantages of photograph are true, safe and detailed intelligence source. Using different machine film combinations (wide anglecamera IR film etc.) most appropriate results may be seen. Even a pen, a dress button or a ring maybe used as a camera in case of secret missions. Air photography which is one of the main parts of the thesis is very important air photography has been developed day by day since 1 st. World War. Art in Ottoman Empire and effects of industrial Revolation in Ottoman Empire have to be taken in to consideration just at the beginning phase of 'Technological Development and Airs of Photography in Army.` Ottoman Empire used photograph just after its invertion in 1839. Photography was used as a secondary course besides art lesson in military schools. IVAfter l.st World War use of photographs increased. Air photographs are used widely in map making, revision, exploretion and intelligence activities. Air photographs are more practical than maps since they reflect the latest news. Air photographs have two forms: contour line and oblique. By stereoscopic wision deepness, in a photograph can be seen. By the help of infrared radiation field exploration can be done. The information this thesis include completely reflects my own beliefs. This thesis has no connection with Turkhish Army's general principles.