20. yüzyıl heykelinde biçim ilgisi

Abstract

ÖZET Görme, insanın dünya ile kurduğu ilişkiye göre değişir. İnsan dünyayı, ona karşı aldığı tutuma uygun olarak görür. Buna göre her kültür dönemi kendine özgü ve artık tekrarlanamaz bir sanat yaratır. Sanatsal süreç, düzensizliğe, şekilsizliğe bir bi çim vermeye çalışır. Yüzyılı aşan bir süredir «Modern Sanat» insan için bir sorun olmuş ve bir sü re için de, sanat düzeyinde kendini gösteren, sanat anlayışları da daima «modern» ol mak kaygı ve amacıyla ortaya çıkmışlardır. Geçmiş dönemlerin hiçbirinde sanat bu derece geometrik-mekanik; soyut bir sorun olarak yaşamamıştır. Sanat karşısında alınan tavırda kimi zaman salt estetik tavır olduğu gibi, kimi zaman da estetik dışı bir tavır olur. Geleneksel anlamda uzunca bir süredir, nesne sanat yapıtını belirlerken Avru pa sanatında nesnenin yerini daha çok varlık yorumuna uygun «Ben» (suje) varlığı al mış ve soyutlaşmıştır. 20. yy'a girerken fiziğin dayanağı olan madde büyük bir deği şime uğrayarak katılığını yitirip kuvvet noktaları ve enerji simgeleri olarak kavranır ken, soyut bir öze sahip olmaktaydı. Bunun sonucu olarak da, maddesel varlık, doğa varlığı, soyut düşünsel bir motiv halini alır. Modern heykel sanatı empresyonist dönemden ilk dinamiklerini alarak biçim ler parçalanmaya doğru hareketleniyor; Kübist sanatçılarda geometrikleşen bir biçim oluşuyor. Birinci bölümde yüzyılın başlarından itibaren Rodin ile başlatılan modern heykelin II. Dünya Savaşı sonrasına kadar olan biçim endişesi irdeleniyor. İkinci bö lümde ise, Henry Moore ile başlatılan Post-Modern heykelin günümüze kadar olan değişimi ele alınıyor.

ABSTRACT Seeing, changes depending on the relationship the mankind established with the life. Mankind considers life according to the stance that the takes with respect to it Consequently, each culture creates a unique art which can not be imitated by others. The artistic development tries to shape the shapeless and the non-uniform. Since the last century, «Modern Art» has been a problem for the mankind and the artistic approaches which were conspicuous with their artistic levels have always tried to be modern and this aim has been the cause of their birth. In the past, art has never taken such a geometric-mechanic form and has been such an abstract problem. The stance taken against art has been sometimes aesthetic and some other times non- aesthetic. Although the object in traditional art has been the influencing factor on the artistic product for a long time, in the European art, the subject (I) which is closely related to the Existence has replaced the object and became abstract. At the beginning of the 20th century, the matter which was the foundation of Physics has changed, lost its rigidity and started to be perceived as centres of forces and energy forms. As a result, the matter began have an abstract self. Consequently the material existence or the natural existence became an imaginary abstract motive. As the modern art started to derive its first dynamics from the impressionist age, the forms also began to divert into different geometric shapes. Under cubist artists, a geometrized form started to take shape. At the first part of this work, the form of the modern sculpture started with Rodin has been investigated from the beginning of this century down to the aftermath of the Second World War. In the second part, the development of the post-modern sculpture started with Henry Moore has been investigated up to the present day.