Plastik sanatlarda tekstilin yeri

Abstract

ÖZET İnsanoğlunun en eski yaratılarından biri olan tekstil, başlangıcından bugüne kadar çok farklı kollardan gelişen, değişimlere uğrayan ve sanat, tasarım, el sanatı, endüstri gibi farklı içerikleri kapsayan bir olgu olarak varolmaktadır. Tekstil el sanatları, dünyamn en eski sanatlarından biridir. Doğanın zorlu koşullarına karşı koyma gereksinimi, zamanla farklı üretim teknikleriyle dekoratif unsurlar kazamrken büyük bir gelişim sürecine girmiş, günümüzde başlı başına bir plastik sanat dalı olarak diğer sanat disiplinleri arasındaki yerini almıştır. Plastik sanatların bir dalı olarak kabul ettiğimiz serbest tekstiller, ne yazık ki ülkemizde günümüz sanatında olmaları gereken konumda değerlendirilmemektedir. 'Plastik Sanatlarda Tekstilin Yeri' başlıklı çalışma, serbest tekstillerin bir plastik sanat dalı olarak değerlendirilmesinin zorunluluğunu açıklayan: Giriş, Tekstil Elyafının Genel Sınıflandırması ve Plastik Olanakları, Tekstil El Sanatları, Endüstri Devriminin Plastik Sanatlara Etkisi, Tekstilde Endüstri Devrimi ve Serbest Tekstiller başlıklı bölümlerden oluşmaktadır. Tezin amacını ve sınırlarını kısaca açıklayan Giriş, aynı zamanda tezin Birinci Bölümünü oluşturmaktadır. İkinci Bölüm, tekstil sanatçısının aynı zamanda teknik bilgilerle donanmış ve bunu serbest yaratılarına yansıtabilen bir tasarımcı olarak yönünü ortaya koyarken, tekstil elyafının yapısal özellikleri ile atölye şartlarında ulaşılabilecek plastik değerleri; Tekstil Elyafının Genel Sınıflandırması ve Plastik Özellikleri başlığı altında vermektedir. Üçüncü Bölüm, tekstil el sanatlarının bir sınıflandırmasını ortaya koyarken, genel olarak üretim tekniklerini de açıklamaktadır. Üretim tekniklerine ait bilgilerle tekstili plastik değerlere ulaştıran ya da başlı başına üç boyutlu formlar olarak inşa edebilen IXtekstil sanatçısının, estetik değerler kadar bu değerle bütünleşen yapıyı da tasarımlama gücü; Tekstil El Sanatları başlığı altında ele alınmaktadır. Dördüncü Bölümde, endüstri devrimin toplum hayatına dolayısıyla da sanata getirdiği yenilikler, 20. yüzyıl sanatının kimliğini belirleyen şartlar ve tekstilin bu yüzyılda resim, heykel ve mimari ile etkileşimi; Endüstri Devriminin Plastik Sanatlara Etkisi başlığı altında genel olarak açıklanmıştır. Beşinci Bölümün içeriğini oluşturan tarihsel süreç, deneysel çalışmalarla Bauhaus'un tekstil sanatlarına getirdiği yeniliklerle serbest tekstillerin oluşmasına neden olan temel ilkeler, gelişen teknoloji ile elde edilen tekstil elyafının özel türleri ve bu materyallerin serbest tekstil sanatlarına sağladığı plastik olanaklar; Tekstilde Endüstri Devrimi başlığı altında toplanmıştır. Altıncı bölümde, 20. yüzyıl sanatının içinde serbest tekstillerin gelişimi ve başlı başına plastik bir sanat dalı haline gelmesi, tarihsel olarak anlatılmaktadır. Bu tarihsel süreç; yeni materyallerle ve geleneksel üretim teknikleri ile ulaşılan plastik değerleri, kavramı, yeni estetikleri, sanatçının bireyselliğini, geleneksel üretim teknikleri ile yeni teknolojilerin birleşmesinden doğan Japon tekstil sanatlarının bu alana katkılarım, serbest tekstiller alanındaki önemli etkinlikleri ve çağdaş tekstil sanatçılarının çalışmalarına ait örnekleri; Serbest Tekstiller başlığı altında incelemektedir. Malzemeden ve üretim tekniklerinden doğan olanakları, 20. yüzyıl sanatının içeriğindeki sağlam temelleri, kavramsallığa geçişi, yeni teknolojilere ve dolayısıyla yeni estetiklere açıklığı, sanatçının tasarımcı olarak yönü ve bireyselliği, önde gelen otorite ve müzelerce tanınmasıyla beraber bütün bu bölümlerden çıkan sonuçlar; bizi, serbest tekstillerin başlı başına bir plastik sanat dalı olarak 20. yüzyıl sanatındaki güçlü ve sağlam temeller üzerine kurulmuş yerine götürmektedir.

SUMMARY Textiles which is one of the most ancient creation of man is being as a fact that developed from different branches, including art, design, handicrafts and industry. Textile handicrafts are one of the ancient hand crafts of the world. By the time progress, while the need of resisting to difficult conditions of the nature was gaining decoratative adornments by diffirent production techniques, textiles has started to develope immensely. Today, as a result of this development, Textile Art has taken place as a branch of the fine arts togather with the other art branches. Unfortunately, in our country, The Art Fabrics which we accept as a branch of the fine arts, not to evaluate in a place where they have to be. The tesis which titled as The Place of Textiles in The Fine Arts and explains the obligation of accepting textiles as a branch of fine arts is cosisits of from the following chapters; The General Classification of Textile Fibres and Its Three Dimensional Possibilities, Textile Handicrafts, The Influence of Industrial Revolution on The Fine Arts, industrial Revolution in Textiles, The Art Fabrics. The first section is being explained the aim, the objectives and the boundries of the thesis. The General Claffication of Textile Fibres and Its Three Dimensional Possibilities section is being explained the three dimensional structural possibilities of the textile fibres and the designer aspect of the textile artist who has wide technical knowledge as well. The content of the cheapter three is formed by the classification of textile handicrafts and their production techniques. Under the Textile Handicrafts title, as well as the XIesthetics aspect of a textile artist, its also explained the artist's power on three dimensional structural production techniques of the textile handicrafts. In the chapter for, the conditions which has determinated to the identitiy of 20th century art and the interaction of textiles with painting, scalpture and architecture in this century is being explained under The Influence of Industrial Revolution on The Fine Arts title. The historical development of industrial revolution in the textiles, the influence of Bauhaus on textile art with the principlecs which is derived from its experimental way of working, high-tech fibres and their three dimensional possibilities in textile art are formed the contents of the chapter five which is titled as The industrial Revolution in Textiles. The development of the art fabrics as a branch of the fine arts is explined in the chapter four with the following contents, under the Textile Art title: Historical development, the three dimensional values which produced by high-tech materials and traditional production techniques, the textile art of Japon which is formed by high-tech materials and traditional production techniques, importatnt events in textile field, contemporary textile artists and their works. The possibilities of textile fibres and textile production techniques, the powerfull roots of textile art in the 20th century art, the openness of textile art to new technologies and new esthetics, the designer aspect of texile artist, individuality, conceptional aspect and its recognition by the authorities and museums as a branch of fine arts and all the results of the chapters are proven that; The Art Fabrics are one of the most important fine arts branch with its this powerfull bases. XII