Trabzon Valisi Kadri Paşa döneminde Trabzon

Abstract

Bu tez çalışmasında 1843–1902 yılları arasında yaşayan ve Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde önemli devlet hizmetlerinde bulunan Kadri Paşa'nın Trabzon Valiliği dönemi ve Trabzon'un genel durumu incelenmiştir. Kadri Paşa'nın Trabzon Valiliği Dönemi'nin ve Trabzon'un kapsamlı bir şekilde araştırılmasının Trabzon tarihine katkı sağlayacağı düşünülmüş ve bu çalışma yapılmıştır.Kadri Paşa, 1856'lı yılların başında daha 13 yaşında iken Mektubî-i Maliye Odası'na mülazım olarak girmiş ve bürokraside gözlerini Islahat Fermanı'yla açmıştır. Kadri Paşa, idareci ve siyasetçi kimliği ile farklı görevlerde bulunmuştur. Aydın ili Defterdarlığı'nda altı yıl görev yapmıştır. Vali Naşid Paşa'nın azledilmesiyle Vali vekâletliğine atanmış ve valilik çalışmalarına büyük destek vermiştir. Kadri Bey'in bu dönemde dirlik ve düzeni sağlamaya yönelik çabaları onun 21 Nisan 1892'de Trabzon Vilayeti Valiliğine atanmasını sağlamıştır.Kadri Paşa, 11 yıl süren Trabzon Valiliği döneminde Ermeni Ayaklanmalarını yatıştırmış; tütün kaçakçıları ve şehirde asayişi bozan eşkıyalarla mücadele etmiştir. Ayrıca O, büyük sağlık problemleri ve kayıplara neden olmaması için Trabzon'a yayılan koleraya karşı bazı sağlık önlemleri almıştır. Kadri Paşa, Trabzon'da meydana gelen problemleri çözmek için büyük çaba göstermiş ve dönemin ihtiyaçlarına göre kendine özgü uygulamalar yapmıştır. Başta oğlu Hüseyin Kazım Kadri tarafından `müs¬te¬bid-i âdil` olarak nitelendirilen Kadri Paşa, Trabzon'da düzenin sağlanması için hükümetin kurallarından ziyade kendi yöntemlerini uygulayan bir yönetici olmuştur. Bu uygulamalarından dolayı zaman zaman eleştiriler alsa da başarılı idareciliği ile Kadri Paşa Trabzon'un önemli valileri arasında yerini almıştır.Anahtar Kelimeler: Kadri Paşa, Trabzon, Kaçakçılık, Kolera, Ermeni Olayları.

In this research, the period of Kadri Pasha Trabzon Governorship and Trabzon's general situation were investigated. Kadri Pasha took part in important goverment service in the last periods of Osmanlı. It was thougth that widely investigating Kadri Pasha's period contributes to the history of Trabzon and so this investigation was done.In the beginings of 1856 Kadri Pasha, aged 13, attended Mektubi i maliye School as Trainee ( mülazım) and got into bureaucracy with Islahat Fermanı. He serviced in different missions as administrator and politician. He had been an official in Aydın Financial Office for 6 years. After Vali naşid Paşa was dismissed, he was appointed to Governor Proxy and gave so much support to governorship' activities. His efforts for peace and harmony in this term made him Trabzon Province Governorship on 21 April 1892. Kadri Pasha appeased Armenian rebellions in his 11 years service while working as a governor. He struggled with tobacco smuggler and brigands subverting in Trabzon. Moreover, he took some health precautions against cholera epidemic spreading out Trabzon as ıt didin't cause big health problems and deaths. He made so much effort in order to solve problems in Trabzon and he set some reforms according to his personal opinions in this perdiod's conditions. Kadri Pasha, called as `müstebid-i adil` especially by his son Hüseyin Kazım Kadri, was so self ordained administor because he applied his own methods rather than goverments' laws in order to maintain order in Trabzon.Although he sometimes was critized because of these applies, he has been among Trabzon's important governors.Key Words: Kadri Pasha, Trabzon, Smuggling, Cholera, Armenian Events.