Düşünsel ve toplumsal değişim sürecinde Türk özgün baskı resim sanatı ve baskı resim sanatında soyut eğilimler

Abstract

ÖZET `Düşünsel ve Toplumsal Değişim Sürecinde Türk Özgün Baskıresim Sanatı ve Baskı Resim Sanatında Soyut Eğilimler` konusunu incelerken özgün baskıresim sanatındaki gelişmeler Türk Resim Sanatı'na paralel olarak ele alınmıştır. Bu paralellik içinde baskıresim sanatıyla ürün veren sanatçıların çalışmaları, kronolojik bir yapıda incelenmiş ve Türk toplumunun politik, sosyal ve ekonomik yapısı içinde baskıresmin kendine nasıl bir yer edindiği örneklerle açıklanmıştır. Gerçek anlamıyla baskıresmin ne olduğunu, Türk Sanatı içindeki yerini ve baskıresim sanatçılarımızın kimler olduğunu geniş kitlelere duyurmak ve baskı sanatıyla ilgilenen kişilere kaynak oluşturmak amacıyla hazırlanan bu çalışma dört bölüm başlığı altında toplanmıştır. Birinci Bölüm'de, sanatın toplumlarda yaşanan değişmelerden ve gelişmelerden nasıl etkilendiği anlatılmaktadır. Sanat eseri ortaya çıkaran sanatçı bu değişmelerden ve gelişmelerden etkilenerek oluşturduğu birikimleri kendi duygu ve düşünceleriyle yorumlayarak eserlerine yansıtır. Bu nedenle bu bölümde sanatı, sanatçıyı ve sanat eserlerini etkileyen etmenler olan politik, sosyal ve ekonomik nedenler ve kültürel değerler incelenerek bir eserin oluşmasında rol oynayan etmenler üzerinde durulmuştur. İkinci Bölüm'de, plastik sanatlar içinde yer alan ve sanatçının üretmesinde sınırsız olanaklar sunan özgün baskı kavramından ve baskıresim tekniklerinden bahsedilmektedir. Bir sanat eserinin oluşmasında, sanatçının içinde bulunduğu toplumun değer yargılarının etkisi olduğu kadar tekniğin de etkisi olduğu düşüncesinden yola çıkılarak, sanatçının duygu ve düşüncelerinin yorumlanmasında çağdaş görsel bir dil oluşturan Yüksek Baskı, Çukur Baskı, Düz Baskı, Elek Baskı tekniklerinin tarihsel gelişimi incelenmiştir. Üçüncü Bölüm'de, Türk Özgün Baskıresim Sanatı'nın tarihsel gelişimi incelenmiş, bu inceleme resim sanatı ile aynı paralellikte yapılmıştır. Türk Baskıresim Sanatı incelenirken Türk toplumunun var olduğu tarihten bugüne VIkadar geçen zaman dilimi içinde politik, sosyal ve ekonomik durumu incelenmiş, `Cumhuriyet Öncesi Türk Resim Sanatı` ve `Cumhuriyet Sonrası Türk Resim Sanatı` başlıkları altında Cumhuriyet'in getirdiği değişimlerin etkisinde özgün baskıresim sanatının geçirdiği tarihsel süreç ve çağdaş bir dile ulaşması baz alınmıştır. Ülkemizde 1960'larda gerçek kimliğine kavuşan özgün baskıresim sanatında 1960'lı, 1970'li 1980'li ve 1990'lı yıllar içinde üretilen yapıtlar ve sanatçılar toplumsal gelişmeler ve değişmeler dikkate alınarak incelenmiş; baskıresim sanatçılarımız ve eserleri bu dönemler içinde ele alınarak dönemsel farklılıklar üzerinde durulmuştur. Dördüncü Bölüm'de Türk Özgün Baskıresim Sanatı'nda görünen soyut eğilimler üzerinde durulmuştur. Baskıresim sanatı içinde yer alan soyut anlayışının ne olduğunu anlamak için; soyut kavramı, soyut sanatın biçim anlayışı Dünya'da ve Türkiye'deki soyut anlayışın etkileri incelenmiştir. 1950'lerde Türk Sanatı'nı etkileyen bu anlayışın baskıresim sanatı üzerindeki etkilerini incelerken bu anlayışta baskıresim yapan sanatçılarımızın eserleri örneklendirilerek bu eğilimin etkileri ortaya konulmuştur. Baskıresim teknikleriyle ürün veren sanatçılarımız geçmiş kültürümüzden gelen birikimleri, çağdaş sanat akımlarını birleştirerek yorumlamışlar, oluşturdukları yeni biçim dilini izleyiciyle paylaşmışlardır. VII

SUMMARY The developments in print art are taken parallel to Turkish Paint Art while the subject `Turkish Print Art and Abstract Tendencies in Print Art in Thought and Social Changing Process` are being examined. Parallel to this, the work of the artists who have given products in print art is examined in chronological order and where print art had its place in the political, social and economic structure of Turkish society is explained with examples. This study is prepared in four chapters to announce to masses of people what print means in real, its place in Turkish Art, who are our print artists and to form a source to the people who are interested in print art. In the first chapter how art is affected by the' developments and changings in society is explained. For that reason in this chapter, political and social factors, economic reasons and cultural values that effect art, artist and work of art are examined and the factors that have a role in the formation of work of art are explained. In the second chapter, print concept which has its place in plastic arts and provides unlimited possibilities to the artist in the production of his work and print techniques are being mentioned. The techniquesrhave an influence of this view, the historical developments of relief, intaglio, lithography, silk print techniques which form a contemporary visual language in the interpretation of the artists' feelings and thoughts have been examined. In the third chapter, the historical development of Turkish Print Art has been examined and this investigation has been done in the same way parallel to the picture art. The political, social and economic conditions of Turkish society have been investigated since their existence while Turkish Print Art is being examined, the historical process that the print art has passed under the influence of the variations the Republic brought and its reaching a contemporary language are based under the titles Turkish Paint Art Before Republic and Turkish Paint Art After Republic. VIIIIn our country, the works of print art that reached its own real identity in 1960s were produced in 1960s, 1970s, 1980s and 1990s and artists are examined considering the social developments and changings, print artists and their works of art are researched in these periods and the difference in these periods are investigated. In the fourth chapter, the abstract tendencies in Turkish Print Art are mentioned. The abstract concept understanding the form in abstract arts, the effects of the abstract understanding in Turkey and the world have been researched in order to understand what the abstract understanding is that takes places in print art. This understanding which effected Turkish Art in 1950s had influences on print art. While these are being examined, in this understanding our artists who made print have been illustrated with their works of art and the influences of this tendency have been put forward. Our artists who worked with the print techniques have united contemporary movements with the accumulation coming from the passed culture and interpreted on them and they have shared the new form of language they formed with the spectators. IX