Seramikte minimal çizgi

Abstract

ÖZET Minimal sanat ürünleri, genel bir tanımlamayla, mecaz anlamlar taşımayan, özel iletiler içermeyen, illüzyonlardan kaçınan, ortaya konan nesnenin `olduğu gibi` algılanmasını savunan, dolayısıyla da formun estetiğini ön plana çıkaran ürünlerdir. Bu da bir bakıma, görsel sadelik yanında, büyük mesajlar, iletiler ve bireysel dışavurumlar içermeyen `mütevazi` bir üslup arayışıdır. Söz konusu `mütevazi` üslupsa, seramik alanında kendini en iyi `işlevsel` kaplarla ifade edebilmektedir. İlkel çömlekler, Yakın Doğu Medeniyetleri'ne ait monokrom kaplar, (M.Ö.6000-4000) minimal seramiğin karakteristik örneklerindendir. Fakat, 12. yy'da, Çin'de porselenin keşfiyle, minimal seramikler yepyeni bir ifade ve incelik; benzerine az rastlanır bir saydamlık ve beyazlık kazanmıştır. Batı seramiğinde, 19. yy'ın sonlarına doğru Uzak Doğulu bu yalınlık keşfedilmiş, ve sanatsal üretimlere yansıtılmıştır. Batılı seramikçiler, daha sonra yeniden yeniden bezemeli işlere ve seramik heykelde ifade bulan, bireysel dışavuruma yönelmişlerdir; taa ki, 90'larda Uzak Doğu'yu yeniden keşfedene kadar. ivBugünse, İngiltere merkezli `Modern Minimal` bir estetik anlayışın, giderek tüm dünyada yankı bulduğu söylenebilir. Hem de, sadece seramik alanında değil, her türlü mobilya ve moda tasarımında ve dekorasyonda. Türk seramiğinde ise, tarihsel olarak Hitit seramikleri ve ilkel çömlekçilik dışında minimal estetiğe dönük karakteristik bir yönelimin olmadığı söylenebilir. Kap seramiği geleneğimizde, bezeme ve dekoratif süslemenin öncelikli bir yeri oluşu, bunun bir sebebi olabilir. Çağdaş Türk seramiğinde ise, minimal estetik, bir üslup olarak yerleşmemiş olsa da, kimi seramikçilerimizin, farklı zamanlarda minimal işlere yöneldikleri görülmektedir. Öte yandan, Avrupa'dan ithal edilen ürünlerin ve global trendin de etkisiyle, ülkemizde de, minimal endüstriyel seramiklere ilginin arttığı söylenebilir. V

SUMMARY With a general concept, minimal art objects are, the non-figurative, non- narrative, non-illusionist products which are tend to be perceived `as they are` and primarily with their forms. It means that, besides the visual simplicity, this is a search for a humble style without the big words, big messages or big individual expressions. In ceramic realm, this humble style can realise itself, in favourite, by functional wares. Primitive potteries, the monochrome wares belonged to the Near Eastern Communities (6000-4000 BC) are, the characteristic samples of the minimal ceramic. Yet, by the invention of the porcelain clay, in China (on 12th. century), minimalism in ceramic, get a new and rare thinness and translucent `whiteness`. Towards the end of the 19th century, this simplicity was discovered by West, and it was reflected in Western ceramic art works. Yet, later on, this simplicity was replaced by highly painted and ornamented wares; till the rediscovery of the Far East. VIİn 90's, minima! aesthetic is in favourite in Western ceramic, such as in fashion, decoration, furniture and music. In Turkish ceramic, on the other hand, historically, we could not say that there was any characteristic tendance towards the minimalism, except the primitive pottery and Hittite ancestory ceramics. In contemporary ceramic, although it could not easy to talk about a minimal trend, ceramicists have some works which are minimal in some degree. Besides, there is an increasing interest towards the minimal endustrial wares, thanks to the exported items and global minimal trend. vn