Üretim ve tüketim ilişkisinin sanata etkisi

Abstract

ÖZET 18. yüzyıl başlarından itibaren resim sanatında genel üretim tüketim dengeleri ile ilişkili olarak, toplumun sosyal gelişimin -buna yapılanmasında ki değişim de diyebiliriz- beraberinde özellikle yapıtda tarih içinde o dönemlere kadar olan kullanılan geleneksel ifadelerin dışında farklılıklar gözlemlenmeye başlanmıştır. Bu farklılıkların temelinin toplumu oluşturan tek tek bireylerin -sanatçıların- üretimlerinde gözlemlenirken, dünya üzerinde son iki yüzyılda ard arda gördüğümüz yeniliklerin, sosyal devrimlerle arasında elbetteki kuvvetli bir bağ bulunmaktadır. Sanayii Devrimi, Aydınlanma Felsefesi, Çağdaş Kent yapının kurulması, Endüstri Hareketi, Makine ve Teknik Sanayideki yeni oluşumlar, Dünya Savaşları, Medyanın devreye girmesi, Popüler kültürün oluşumu ve sonunda Bilgi çağının varlığı, bütün bunların dışında siyasi yapının sürekli değişimi, pozitif bilimlerin gelişimi, bilimin sınırlarının inanılma/lan ulaşması ve iletişim çağının oluşup bilgisayarların gündelik hayata girmesi, sanatı dolayısıyle sanatçıyı ve yapıtlarım da etkilemiş, görsel yada içeriksel sunumları ile birlikte başkalaştırmıştır. Sanayi devriminden sonra geleneksel ikonvari, din amaçlı resimlerin yerini ağır makinelerin devreye girmesi ile gücün etkilerini görmeye başlarız. Buharlı makineler, gemiler, lokomotifler, tekstil dokuma makineleri resmin konusu olmaya başlamıştır. IVAkim devreye girmesi ile doğaya açılan sanatçı önce gerçekçi ardından kendi izlenimleri olarak tabiatı resmeder. Kent kültürü resimle birlikte bir çok teknik yeni üretimleri doğurur. Afiş sanatı, grafik çalışmaları, baskı çeşitlerinin gelişmesi çoğaltmaya yönlenme, galeri mekanlarının oluşturulması, yapıtların izleyiciye sunulması... Savaşların ardından sarsılan sanatçı yapıtlarında agressif dışavurumlara yönelmiş, şiddeti ve özellikle aile kavramının parçalanışı konu başlıklarının başlıcaları olmuşlardır. Bir süre sonra etrafını hem çok iyi gözlemleyen cesur hem de dalga geçen dikkatli ama yaramaz çocuk olmuştur sanatçı ve yapıtları da bu doğrultuda başkalaşıraştır. Üretimlerinde sosyal evrelerle denk akımlar ve yem hareketler özellikle Dünya Savaşının ardından hızlanmıştır. Makine uygarlığının etkilerini yapıtlarda henüz görüp alışmaya başlamışken birden kent kültürünün ve teknik yeni icadlarm etkisi ile yepyeni yüzlerle karşımıza çıkar. Fotoğraf makinesinin görsel sanatlarda mucizevi yapısı hemen farkedilir. Peşpeşe gelen teknik keşifler, medyanın gücü, popüler yaşam düşünme ve üretim - tüketim sisteminde çok yeni kapılar aralamıştır. Artık yapıtın tek ve benzersizliği tartışılır olmuş hatta tam aksi görüşlerle tabular yıkılmaya çalışılmıştır. Teknolojinin varlığı ve yeni görüşlerin oluşmasının sanat yapıtı içinde konu ve malzeme sınırlarını tamamen ortadan kaldırmış; beden, bilim, coğrafya, mizah, makineler, ses, bilgisayarlar... hemen herşey sanat için hammadde haline gelebilmiştir. Günümüze geldiğimizde bilginin ve görselliğin taşımrhhğmm ve çabukluğun olağanüstü hallere gelmesi ile yerküre üzerinde şuurlar kalkmış,sanat evrenselliğini netleştirmiş, sanatçıda yöreselliğin dışında hiç bir alan ve bölgeye bağlanmadan dünyalı olarak tanımlanmıştır. Üretim- tüketim dengelerinin artması ya da farklılaşması ile de sanat o ölçüde genel sonuçtan etkilenmiş ve bünyesini genişleterek yenilikler kazanmıştır. VI

SUMMARY From the beginning of eighteenth century, in relation with the balance of general production and consumption, with the society's social change (as we also call it the change in its rebvilding) especially in the work of art started to be observed differences within history except traditional expressions which are used till these periods. While the differences are observed in the productions of artists who are the formers of the society, the renovations which we see in world in the last two centuries have great cormection with the social revolutions. Industrial Revoulition, the philosophy of enhğhtment, estab lishment of modern city, the movement of industry, the new developments in mechanical and technical industry, world wars, the introduction of media, the forming of popular culture and in the end the being of information age, except all these, the continual change of political structure, the development of positive sciences, the infiniteness of science, entering of computers in our lives with the communication age affected the art, artist and his products and become his art different with his visual or contentual presentations. We see the effects of power with the usage of heavy machines instead of religious paintings (traditional like icon )after the Industrial Revolution. Steam machines, ships, locomotives, textile weaving machines become the subject of painting. The artist who enters to the nature with his intellect paints the nature first real then with his own expressions. vnCity culture produces many new productions with the painting; the art of poster, the studies of graphs, the development of various publishing, the tendency of reproduction, the forming of galleries the presentation of productions to the public... The Artist who is affected of the wars reflect his aggressive reflection in his products, the violence and the separation of the family concept become the subject of his products. After of while, the artist becomes not only the brave child abserves his environment but also the child who doesn't pag attraction; careful but naughty one. After the world war, new movements and currencies with the equivalence of social periods become faster in artist's productions. When ve are getting used to the effects of civilization in products, suddenly it welcomes us with its new faces with the effects of city culture and technical new innovations. Camera's miracle structure is clearly noticed in visual arts. Continual technical inventions, the power of media, popular life open new doors at thinking and production- consumption system. Well, the product's uniqueness is being criticized and taboos are tried to be demolished with the reverse ideas. The being of technology and the forming of new ideas remove the limits of subject and material body; science, geography, machines, sound, computers, humour become the raw material for art. When we come to nowadays, the limits in the world are eliminated with the knowledge and visuality's transformation and quickness, the art makes its universality clear and the artist is defined as world man without connecting to vmany reqion except regionalism (localism). The art is affected from the general coming out with the rising balance or becoming different of production- consumption and adds itself new innovations by enlarging its structure. DC