Jinekolojik kanserle ilişkili lenfödemin önlenmesinde egzersiz ve basit lenfatik drenaj uygulamalarının lenfödem gelişimi, alt ekstremite fonksiyonel durum, yaşam kalitesi ve sosyal görünüş kaygısına etkisinin değerlendirilmesi: Randomize kontrollü çalışma

Abstract

ÖZETAkın Işık, R., Jinekolojik Kanserle İlişkili Lenfödemin Önlenmesinde Egzersiz ve Basit Lenfatik Drenaj Uygulamalarının Lenfödem Gelişimi, Alt Ekstremite Fonksiyonel Durum, Yaşam Kalitesi ve Sosyal Görünüş Kaygısına Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Programı Doktora Tezi, Ankara, 2019. Bu çalışma, jinekolojik kanserle ilişkili lenfödemin önlenmesinde egzsersiz ve basit lenfatik drenaj uygulamalarının lenfödem gelişimi, alt ekstremite fonksiyonel durumu, yaşam kalitesi ve sosyal görünüş kaygısı üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla ön test son test kontrollü deneysel tipte tasarlanmıştır. Çalışmaya, Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği ve Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları Kliniğinde jinekolojik kanser tanısı alan kadınlar dahil edilmiştir. Kadınlar yaş ve beden kitle indeksi özelliklerine göre tabakalandırılıp bloklara ayrılarak randomize edilmiş ve 4 farklı gruba ayrılmıştır. Müdahale gruplarında egzersiz (n=17), basit lenfatik drenaj (n=17) ve her iki uygulama bir arada uygulanmıştır (n=17), kontrol (n=18) grubuna ise hastanelerde uygulanan rutin hemşirelik bakımı verilmiştir. Veriler 01.08.2017-31.12.2018 tarihleri arasında, veri toplama formu, lenfödem ilişkin bilgi formu, alt ekstremite çevre ölçümü formu, alt ekstremite fonksiyonel skalası (LEFS), SF-36 yaşam kalitesi ölçeği ve sosyal görünüş kaygısı ölçeği kullanılarak preoperatif ve postoperatif 3. ayda toplanmıştır. Elde edilen veriler sayı, yüzde, ortlama, standart sapma, ki-kare, Kruskall Wallis, Wilcoxon ve kolerasyon testleri ile değerlendirilmiştir. Kontrol grubunda yer alan kadınların %38.9'unda alt ekstremite lenfödem geliştiği saptanmıştır. Egzersiz ve basit lenfatik drenaj uygulamaları ile jinekolojik cerrahi geçiren kadınlarda alt ekstremite lenfödem gelişimini önlediği, yaşam kalitesini arttırdığı, sosyal görünüş kaygısını azalttığı ve kadınların fonksiyonel durumunu arttırdığı saptanmıştır (p<0.05). Egzersiz ve basit lenfatik drenaj uygulamalarının jinekolojik kanser cerrahisi geçiren kadınlarda alt ekstremite lenfödem gelişiminin önlenmesi, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, sosyal görünüş kaygısının azaltılması, fonksiyonel durumun arttırılmasında güvenli bir şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Jinekolojik Kanser, Alt Ekstremite Lenfödem, Hemşirelik, Yaşam Kalitesi

ABSTRACTAkın Işık, R., An Assessment of the Impacts of Exercise and Simple Lymphatic Drainage Practices for Lymphedema Prevention regarding Gynecological Cancer on Lymphedema Development, Lower Extremity Functional Condition, Quality of Life and Social Appearance Anxiety:A randomized controlled trial,Hacettepe University Graduate School of Health Sciences, Gynecology and Obstetrics Nursing Program, Doctoral Thesis, Ankara, 2019. The present study was conducted with the purpose of assessing the impacts of exercise and basic lymphatic drainage practices on lymphedema development, lower extremity functional condition, quality of life and social appearance anxiety in the scope of preventing lymphedema associated to gynecological cancer. The study was designed as a pretest-posttest controlled experimental study. The participants of the study included women who consulted to the Hacettepe University Adult Hospital Gynecology and Obstetrics Clinic and Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Oncology Training and Research Hospital Gynecology Clinic and who were diagnosed with gynecological oncology. The participants were stratified by their age and body mass indexes separated into blocs, randomized, and as a result, 4 different groups were formed. In the intervention groups, exercise (n=17), basic lymphatic drainage (n=17) and both of the practices were applied together. On the other hand, the control group (n=18) received routine nursing care which is regularly practiced in hospitals. The research data were collected in the 3rd month, between the dates of 01.08.2017 and 31.12.2018 in a preoperative and postoperative manner, and for data collection; data collection form, information form concerning lymphedema, lower extremity environment scale form, lower extremity lower extremity functional scale (LEFS), SF-36 quality of life scale and social appearance anxiety scale were employed. The data obtained as a result of the data collection were assessed via number, percentage, average, standard deviation, chi-square, Kruskall Wallis, Wilcoxon and correlation tests. The study findings revealed that %38.9 of the women in the control group developed a lower extremity lymphedema. The findings also showed that the lower extremity lymphedema development is prevented in women who had a gynecological surgery through exercise and basic lymphatic drainage practices, quality of life was enhanced, social appearance anxiety was reduced and the functional condition of women was increased (p<0.05). The research study suggests to use safe exercise and basic lymphatic drainage practices in women who had a gynecological surgery to prevent lower extremity lymphedema development, to increase the quality of life, to reduce social appearance anxiety and to increase functional condition.Key words: Gynecologıcal Cancer, Lower Limb Lymphedema, Nursing, Quality of life,