Endüstri ürünleri tasarımında sosyal statü - ürün etkileşimi

Abstract

Sosyal statü, insanların toplum içindeki konum, itibar ve duruşları olarak tanımlanabilir.Sosyal statüyü, genel olarak o toplumdaki sosyal şartlar ve değerler belirler. Günümüzmodern toplumlarında ise büyük oranda statüyü belirleyen tüketim ve tüketimdavranışlarıdır.Sosyal statünün tüketimle olan bu bağlantısı, kullanılan ürünleri sahip olunan statüüzerinde etkili kılmaktadır. Bunun gibi, sosyal hareketlilik sonucunda statünündeğişmesi de, ürün ve ürün gruplarında değişimlere sebep olmaktadır. Yani sosyal statükullanılan ürünleri, ürünler de sosyal statüyü etkilemektedir. Bu etkileşim, ilkelkabilelerden günümüz toplumlarına kadar çeşitli aşamalardan geçmiş ve varlığını hepkorumuştur. Endüstri Devrimi ve Tüketim Kültürü bu sürecin önemli noktalarıdır.Günümüzde sahip olunan statüyü yükseltmek ve belli sosyal gruplara girebilmek içingösteriş tüketimi kullanılmaktadır. Bu durumu sağlayan, ürünlerin pratik işlevlerindençok sembolik işlevleri, yani yan anlamlarıdır. Bu noktada ürünler, insanların kendilerinigösterebilmelerinin en kolay yolunun tüketim olduğu toplumlarda daha fazlatüketmenin bir aracı gibidirler. Bu sebeple sembolik tüketime hizmet edebilecek ürünlerönem kazanmaktadır. Reklamlar da direkt olarak ürünlere değil, ürünlerin önerdiklerianlamlara ve yaşam tarzlarına dikkat çekerek tüketimi arttırma amacı gütmektedirler.Türkiye'de ise, her ne kadar Osmanlı'nın son ve Cumhuriyet'in ilk dönemlerindebatılılaşma hareketleri sonucunda tüketim alanında değişiklikler olsa da bu dönemlerdehala tutumlukluk, azla yetinmek gibi değerler toplum yaşamına hakimdir. En büyükdeğişikliğin olduğu 80'li yıllarda ise israf yapmamayı amaç edinen toplum çok kısa birsürede değişerek, belli bir kimlik oluşturmanın yolunun tüketimden geçtiği düşüncesiyleparanın gücünü ve gösteriş tüketimini kulllanmaya başlamıştır.

Status can be defined as the location, esteem and attitude of people in the society.Generally, status is determined by social circumstances and social values. However intoday?s modern societies, what determine status are mainly consumption andconsumption behaviours.This connection of status with consumption, empowers the consumed goods to haveinfluence over social status. Change of status as a result of social movement causeschanges in the products and product groups. As a result, status affects the consumedgoods, as the consumed goods affect the status. This interaction has passed throughvarious levels in primitive tribes to today?s societies and has always maintainedexistence. The Industrial Evolution and the Culture of Consumption are the importantelements of this process.Today, conspicuous consumption is used to raise the level of the status owned and tojoin specific social groups and. What lead to this kind of behaviour are more likely thesymbolic functions of the products, namely the connotative meanings, rather than thepractical functions. At this point, in societies in which the easiest way to prove worth isto consume, the goods are merely tools to consume more. Consequently, the productsthat can serve symbolic consumption gain importance. The commercials also tend toincrease the consumption, by drawing attention not directly to the products, but to themeanings and life styles they offer.In Turkey, despite the changes in the field of consumption due to Westernization in thelast period of the Ottoman and the early stages of the Republic; values like frugality andbeing content with small amounts were dominant along social life at these periods. Inthe 80?s when the biggest change occured, the society that aimed at not to squanderanything, changed and began to use the power of money and gave in to conspicuousconsumption by employing the idea that the way to construct an identity is to consume.