Dramatizme bir karşı duruş: Sinemada lirizm `sokak`

Abstract

Sinema on dokuzuncu yüzyılın sonunda yükselen kapitalizm çağında bir teknik olarak ortaya çıktıktan kısa bir süre sonra, bu yeni tekniğin kendi doğasının olanakları üzerine fazla düşünülmeden, eski sanatların estetik ve biçimleriyle özdeşleştirilerek bir sanat metası haline getirilmiştir. Bunun sonucunda ortaya çıkan sinema sanatının geleneksel estetiği, önce tiyatro sanatının içinde şekillenmiş dramatik yapının içine dökülebileceği yeni bir kalıp, daha sonra gelişen kurgu tekniklerinin de etkisi ile edebiyat sanatının düz yazın biçiminin etkisinde dramatik bir öykü anlatma aracına dönüşmüştür. Oysa, sinemanın, yaşamın ve gerçeğin bir simgesi değil, özgün ve tekrar edilemez imgelerinin dolaysız gözlemini kaydedebilme potansiyelinin, diğer tüm sanat dallarının bu yeni sanatın üzerinde oluşturduğu ve onun özünü saklayan katmanların altında yattığı unutulmamalıdır. Öykü anlatımının geleneksel biçimi ve formüllerinin uygulama alanı olmanın ötesinde; yaşamı, yaşamla anlatma sanatı olan sinema, yaşamın sözdiziminin kuralsız estetiğini gösterebilme yetisiyle de donatılmıştır.Lirik sinemanın tarihi, yaratıcıları, filmleri ve elbette biçimsel araştırması bu çalışmanın kapsamı içinde, geleneksel dramatik yapılı öykü sinemasına bir karşı duruş yaratması bağlamında ele alınmıştır.Dramatik yapıya ve onun getirdiği estetik yapılanmanın düzyazısal yaratım ve uygulama biçimine karşın, şiirin yaratım sürecinin ?özgür? ve ?yaşamsal? etkinliğinin sinemaya uygulanması yoluyla; sinema sanatçısının ve sinema sanatının yaratım aşamasında ?özgünleşmesi? ve ?özgürleşmesi? yolunun açılmasının ?lirik? yöntemini önermekteyim.

Shortly after its birth as a new technique which?s original resources were unexplored, at the end of the rising capitalist age, cinema became an art-meta identical with the forms and the esthetics of the old art forms. Thus, conventional form of the cinema esthetic, was transformed firstly to a form which includes easily the dramatic structure developed in the theatrical arts and then to the literary narration instrument with the influences of the developments in montage techniques. Whereas, it should be borne in mind that, cinema?s original potential of recording the life?s direct observation still exists under the layers constituted by the other old art esthetics hiding its essence. Beyond to be an application field of narrative conventional forms and recipes, cinema, as an art to express life with life?s itself, is full-armed with the possibility to show the esthetics of the real life?s irregular syntax.History, creators, films and finally qualitative research of lyrical cinema is approached in the context of being an appeal against the conventional dramatic narrative cinema form.I suggest the ?lyric? method giving way to ?originality? and to becoming ?free? of cinema art and artist, during the creation process; by application of the poetry?s ?free? and ?vital? creation process to the cinema against the prosaic creation and application forms of dramatic structure and its esthetical structuring.