Ankara ilinde acil yardım ambulansının yanıt süresine trafik yoğunluğu dışında etki eden faktörler

Abstract

Afetlerde ve hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde, acil bakım gerektiren olayın meydana gelişini takip eden ilk dakikalarda atılacak her adım, ölümle yaşam arasında seçim yapmak demektir. Ambulansın vakaya ulaşma süresi, diğer bir deyişle yanıt süresi, hastane öncesi acil sağlık hizmetinin hastaya ulaşma hızını belirlemek için kullanılan bir kavramdır. Bu çalışmada trafik yoğunluğu dışında ambulans yanıt süresine etki eden faktörler sorgulanarak vakaya ulaşmayı geciktiren faktörlerin tespiti ve sonrasında bu faktörlerin iyileştirilmesine yönelik sürece katkı sağlamak amaçlanmıştır. Araştırma Ankara ilinde 112 Acil Sağlık Hizmetleri personelinin bulunduğu iki grup üzerinde yapılmıştır. İlk grup katılımcı Ankara İli Acil Yardım İstasyon sorumluları olup bu gruba hasta/yaralıya ulaşmayı etkileyen faktörler konusunda kendi deneyimleri sorulmuştur. Ayrıca afet senaryoları üzerinden ambulans yanıt süresini etkileyebilecek faktörler sorgulanmıştır. İkinci grubun çalışma evrenini acil çağrı vakaları oluşturmaktadır. İkinci grupta, uygunluk örneklemiyle seçilen istasyonların ekip sorumlularının 24 saatlik görevleri esnasında gittikleri vakalar örnek olarak alınmıştır. İlk grubun yanıtlarına göre vakaya ulaşmayı en çok etkileyen üç neden adresin yanlış bildirilmesi, bina numaralarının görünür yerde olmaması ve dış bahçe bariyeri olarak belirlenmiştir. Acil çağrı vakalarının evrenini oluşturduğu diğer grupta olumsuz etken daha çok bildirilmiştir (vaka sayısı: 202, olumlu etken: 29, olumsuz etken: 110). Sokağa çıkan, ekibi adrese yönlendiren hasta/yaralı yakını en sık bildirilen olumlu etkendir. Trafik dışlandığı zaman adresin düzgün verilmemesi en sık, yol ve hava şartları ikinci sık olumsuz etken olarak belirtilmiştir. Ayrıca vakalarda ilk yardım ihtiyacının olup olmadığı, var ise uygulanıp uygulanmadığı da sorgulanmıştır. İlk yardım ihtiyacı olan vakaların %74,8'ine ilk yardım uygulanmadığı tespit edilmiştir.En sık görülen olumsuz etken olarak karşımıza çıkan, yanlış adres bildirimini ortadan kaldırabilmek için halk eğitimleri planlanmalıdır. Açık alan vakalarında ise çağrı karşılayıcı kapalı uçlu sorular ile en doğru adresi almaya yardımcı olmalıdır. Bina numaraları standart biçim ve boyutta olmalı, görünebilir yerlere asılmalıdır. Konu ile ilgili yönetmelik çerçevesinde denetimler daha da sıkılaştırılmalıdır. Toplumda verilen mevcut ilk yardım eğitimi gözden geçirilmeli, farklı eğitim modelleri düşünülmelidir.Olası afet senaryoları üzerinden yapılan anketlerde ise merkezi bir alanda afet anında ambulansın yanıt süresine en sık etki eden faktör olay yerinde kaos olması, periferde meydana gelen bir afet de ise ambulansın yanıt süresine en sık etki eden faktör bozuk ve kapatılmış, kapanmış yollar olarak bulunmuştur. Acil sağlık hizmetleri sunumu yaralı sayısının fazla olması nedeniyle doğal ve insan kaynaklı afetlerde aksayabilir. Afet tatbikatları ve toplum bilgilendirmeleri ile bu etmenlerin çözülebileceği düşünülmektedir.

Every step in the first minutes following the occurrence of the incident requiring emergency care means choosing between life and death in the pre-hospital emergency health services and disasters. Response time, the period until ambulance arrives the case, is a term used to determine arrival speed of pre-hospital emergency health care services to the patient. In this study, factors affecting the ambulance response time apart from the traffic were examined and it was aimed to determine the factors that extend the access to the cases and to contribute to improvement process of these factors.Study was designed on two groups in 112 Emergency Health Care Service in Ankara Province. The first group of participants was the directors of Ankara Emergency Health Care Stations who were questioned about their experiences about the factors affecting access to the patient / injured. Besides, the factors affecting the ambulance response time through disaster scenarios were questioned. Second group of participants were the team directors of stations selected by convenience sampling and the cases within 24-hour-duty were taken as samples. According to responses of first group three most important factors were reporting incorrect address, unreadable building numbers and barriers of gardens. Negative factors were reported more in the second group (Case numbers: 202, positive factors: 29, negative factors:110). The most common reported positive factor was the bystander that directing team to the address. The most common negative factors were reporting incorrect address and bad road-weather conditions when excluding traffic. It was also questioned whether there was a need for first aid in cases and if so, whether it was applied. It was determined that first aid was not applied to %74.8 of the cases in need.Public trainings should be planned in order to eliminate reporting incorrect address, which is the most common negative factor. In open field cases, dispatcher should collaborate for getting the most accurate address with closed-ended questions. The building numbers should be in standard shape and size and placed in visible position. Controls should be augmented in frame with related regulation. The current first aid training should be reviewed and different training models should be considered.In the surveys conducted on possible disaster scenarios, the most frequent factor affecting the response time of the ambulance at the time of disaster in a central area was chaos at the scene, and the most frequent factor affecting the response time of the ambulance in a disaster was found to be damaged and closed roads in a peripheral area. Due to the high number of casualties, the provision of emergency health services may be disrupted in natural and man-made disasters. It is thought that these factors can be solved through disaster drills and community awareness programs about disaster situations.