Özgül dil bozukluğu olan çocuklarda sözel çalışma belleği, dil ve dikkat becerilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, özgül dil bozukluğuna sahip çocukların sözel çalışma belleği performansları, dil ve dikkat becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla gerçekleşmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara'da özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim alan 60-93 ay arasında 45 çocuk oluşturmaktadır. Çocukların dil becerileri Türkçe Erken Dil Gelişimi Testiyle (TEDİL), sözel çalışma belleği performansları Çalışma Belleği Ölçeğiyle (ÇBÖ) ve dikkat becerileri Conners Anababa Değerlendirme Ölçeği (CADÖ-Y/U) `Bilişsel Problemler-Dikkatsizlik` alt ölçeği ve DSM-5 Dikkatsizlik indeksiyle değerlendirilmiştir. Veriler üzerinde betimsel istatistikler uygulanmıştır. Özgül dil bozukluğuna sahip çocukların dil, dikkat becerileri ve sözel çalışma belleği performansları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla korelasyon analizleri yapılmıştır. Çocukların özel eğitimden yararlanma süreleriyle dil ile dikkat becerileri ve sözel çalışma belleği performanslarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Sonuçlara göre çocukların özel eğitimden yararlanma sürelerinin dil, dikkat becerileri ve sözel çalışma belleği performansları üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı görülmüştür. Sözel çalışma belleği performansında çocuklar en fazla ilk sözcüğü hatırlama, en az anlamsız sözcük hatırlama görevinde güçlük yaşamışlardır. Çocukların sözlü dil becerileriyle sözel çalışma belleği performansları ve dikkat becerileriyle de sözel çalışma belleği performansları arasında ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dikkat becerileriyle sözlü dil performansları arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: Gelişimsel dil bozuklukları, dil gelişimi, çalışma belleği, dikkat becerileri

The aim of this study was to determine the relationship between verbal working memory performances, language and attention skills of children with specific language impairment. For this purpose, correlational research model was used. The sample of the study consists of 45 children aged between 60-93 months who are educated in private teaching and rehabilitation institutions in Ankara. Children's language skills were assessed with the Turkish Early Language Development Test (TELD), verbal working memory performances were assessed with the Working Memory Scale (WMC) and attention skills with the Conners' Parent Rating Scale (CPRS) `Cognitive Problems-Carelessness` subscale with DSM-5 Carelessness Index. Descriptive statistics and correlation analyzes were implemented to determine the relationship between language, attention skills and verbal working memory performances. One-way ANOVA was applied to determine whether the children differed in their special education periods, language and attention skills and verbal working memory performances. As a result, it was observed that the duration of the special education of children did not have a significant effect on language, attention skills and verbal working memory performances. In verbal working memory performance, children had difficulty in first word recall and at least nonword list recall. It was concluded that there is a relationship between verbal language skills and verbal working memory performances and, between attention skills and verbal working memory performances of children. There was no correlation between attention and verbal language skills.Keywords: Developmental language disorders, language development, working memory, attention skills