11 numaralı Ermeni Berat Defterinin değerlendirilmesi ve transkripsiyonu (1911-1916)

Abstract

Bu çalışmada, 1911 ve 1916 yıllarını kapsayan 11 Numaralı Ermeni Berat Defteri'nintranskripsiyonu yapılarak XX. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'ndeki Ermeni Kilise yapısının,yöneticilerinin ve devletle olan münasebetleri üzerine bir değerlendirme amaçlanmıştır.Yapılmış olan tez çalışması iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde konu bütünlüğünüoluşturabilmek adına öncelikle Ermenilerin kökenine değinilerek devamında ise Hıristiyanlıköncesi ve sonrası Ermeni tarihinden bahsedilmiştir. Ermenilerin Osmanlı Devleti'nden öncekiyaşamış oldukları tarihsel serüvene dikkat çekilmiş, imparatorluğun hâkimiyeti altına girmişoldukları süreçten itibaren Ermeni Patrikliği'nin kuruluşuyla birlikte zaman içerisinde dini vehukuki özgürlük alanlarının gelişimi anlatılmıştır.Tezimizin ikinci bölümünde ise, çalışmamıza ismini veren 11 Numaralı Berat Defteri'nindeğerlendirilmesine yer verilmiştir. Defterin kapsamış olduğu dönemler arasındaki patriklik,taşradaki yönetim merkezleri olan murahhasalıkların iç işleyişleri, yetkileri, tayin ve istifahususlarına değinilmiştir. Aynı zamanda defterin içeriğinde yer alan 1916 senesinde ilan edilenErmeni Katogigosluk ve Patriklik Nizamnamesinin ilan süreci ve maddelerinin içerdiği konularhususunda değerlendirmelerde bulunulmuştur. Aynı zamanda çalışmamızın bu bölümünde eklerkısmında ise Berat Defterinin transkripsiyon edilmiş hali ve defterin Osmanlıca şeklindeki anahaline yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ermeni Berat Defteri, Osmanlı Devleti, Ermeni Patrikliği, Nizamname

In this study, it was aimed to evaluate the Armenian Church's structure, the administratorsand the relations with the government in the Ottoman Empire in the early 20th century bytranscribing the Berat Register Numbered 11 dated 1911 and 1916.The thesis consists of two main parts. In the first part, in order to establish the integrity of thetext, firstly the Armenian history was mentioned and the Armenian history before and after theChristian period was mentioned. The historical adventure of the Armenians before the OttomanEmpire was highlighted. After the establishment of the Armenian patriarchate under the ruling ofthe Ottoman Empire, the development of religious and juridical freedom areas has been explained.In the second part of the thesis, the evaluation of the Berat Register Numbered 11 whichgives the name to our study, is mentioned. The Patriarchy between the periods and the internalaffairs, authorizations, appointments and resignations of the executive offices in the provincialadministrations covered by the Register. At the same time, the process of proclamation of theArmenian Cathogicos and Patriarchate Regulations, which were announced in 1916, werediscussed. In the appendix, the transcription of the Berat Register and the Ottoman text of theregister are given.Keywords: Armenian Berat Register, Ottoman Empire, Armenian Patriarchate, Regulations.