Adölesanların sosyal medyada ve günlük yaşamda fiziksel görünüm karşılaştırmalarının yeme tutum bozukluğu ile ilişkisi

Abstract

Vücut görüntüsünden memnuniyetsizlik, yeme bozukluğu etiyolojisinde rol oynamaktadır. Fiziksel görünüm karşılaştırması ise beden imgesi memnuniyetsizliğine yol açabilmektedir. Sosyal ortamdaki görünüm karşılaştırmasının beden imgesi memnuniyetsizliği ve yeme tutum bozukluğu ile ilişkili olabileceğini düşünüyoruz. Çalışmamızın amacı, adolesanlarda sosyal medya ve günlük yaşamda fiziksel görünüm karşılaştırmasının yeme tutum bozukluğu ile ilişkisini araştırmaktır. İlk aşamada, Fiziksel Görünüm Karşılaştırma Ölçeğinin (FGKÖ) türkçesinin ve bu ölçekten uyarlanan Sosyal Medyada Fiziksel Görünüm Karşılaştırma Ölçeğinin (SMFGKÖ) geçerlilik–güvenirlik çalışması yapılmıştır. 2.aşamada olan uygulama aşamasında, 1384 ergenin, sosyal medya kullanım öyküleri alındıktan sonra FGKÖ,SM-FGKÖ ve Yeme Tutum Testi-26 (EAT-26) ölçeği uygulanmıştır. Ergenler erken (10-13yaş), orta (14-16yaş), geç (17-22yaş) ergen olarak gruplandırılmıştır. FGKÖ'de yer alan 11 soru için Cronbach alfa katsayısı 0,914, SMFGKÖ'de yer alan 10 soru için Cronbach alfa katsayısı 0,947 olarak belirlenmiştir. Ergenlerin yaş ortalaması 14,31 ±2,02 yıl (10-22) bulunmuştur ( %50,4'ü kız,%49,6'sı erkek). Günlük ortalama sosyal medya kullanım süresi 2,53±2,48 saat(0-20) olup, erken ergenlerde (1,92 ± 2,16 saat),orta (2,89±2,67 saat) ve geç (3,00±2,40 saat) ergenlere göre daha kısa bulunmuştur (p<0,001). Günlük sosyal medya kullanım süresinin günlük internet kullanım süresine oranı kızlarda(0,81±0,27) erkeklerden (0,66±0,33) daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Haftalık sosyal medya kullanım süresi kızlarda (5,87±1,91 gün) erkeklerden (5,39±2,30 gün) daha fazla bulunmuştur (p<0,001). Ortalama FGKÖ, SMFGKÖ, YTT skorları sırasıyla 10,18±10,52, 6,55±9,43 ve 14,75±9,51 olarak bulunmuştur. FGKÖ, SMFGKÖ ve YTT den alınan skorlar kızlarda erkeklerden daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Sosyal medya kullanım süresi ile FGKÖ, SMFGKÖ, YTT den alınan skorlar arasında anlamlı pozitif korelasyon saptanmıştır (sırasıyla r: 0,17, p<0,01, r: 0,19 p<0,01, ve r:0,10, p<0,01). FGKÖ ve SMFGKÖ skorları arasında anlamlı pozitif korelasyon saptanmıştır. Hem kızlar (r: 0,38 p<0,01) ve erkeklerde (r: 0,39 p<0,01) hem de erken,orta, geç ergenlerde YTT skorları ile FGKÖ ve SMFGKÖ skorları arasında anlamlı pozitif korelasyon bulunmuştur (p<0,01). Bu çalışma ile, adolesanların sosyal medyada da fiziksel görünümlerini başkaları ile karşılaştırdıkları ve bunun yeme tutum bozukluğu gelişmesi açısından gerçek hayattaki fiziksel görünüm karşılaştırması kadar riskli olduğu gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: İnternet, Sosyal Medya, Yeme Tutum Bozukluğu, Yeme Bozukluğu, Adolesan

Comparing physical appearance with others may lead to dissatisfaction of the body image and disordered eating. Adolescents using social media can make unlimited comparisons between self and images shared by others via social media. The aim of this study was to evaluate the relationships between eating attitudes and physical appearance comparison in daily life versus on social media in adolescents.Validation and reliability study of the Turkish version of Physical Appearance Comparison Scale Revised (PACS-R) was completed and the Social Media Physical Appearance Comparison Scale (SM-PACS) was generated based on PACS-R by the authors. A semi-structured questionnaire about the purpose, type, frequency, duration of social media use (SMU) was developed to collect descriptive data on how the adolescents use social media. Adolescents aged 10-22 years old were included and grouped into early (10-13 years), middle (14-16 years) and late (17-22 years) adolescence. They were asked to fill-in PACS-R, SM-PACS and Eating Attitudes Test (EAT-26). The Turkish version of PACS-R and SM-PACS were found reliable and valid (Cronbach alpha coefficient:0,914 for PACS-R, 0,947 for SM-PACS). A total of 1384 adolescents (50.4% female, 49.6% male) have completed the study. The mean age was 14,31±2,02 years. The mean daily SMU was 2,53±2,48(0-20) hours in all participants whereas it was shorter in early adolescents (1,92 ± 2,16 hours) than in the middle (2,89±2,67 hours) and late (3,00±2,40 hours) adolescents (p<0,001). The ratio of daily SMU to internet use(IU) and mean weekly SMU were found to be higher in girls (SMU/IU: 0,81±0,27, weekly SMU:5,87±1,91days) than in boys (SMU/IU: 0,66±0,33, weekly SMU: 5,39±2,30) (p<0,001). The mean PACS-R, SM-PACS, EAT-26 scores were 10,18±10,52, 6,55±9,43 and 14,75±9,51; respectively and all scores were lower in males (8,46±9.82, 5,41±9,02 and 13,74±9,39,respectively) than in females (12,01±10,98, 7,79±9,76 and 15,8±9,53, respectively) (p<0,001). There were positive correlations between daily SMU and PACS-R, SM-PACS and EAT-26 scores (r: 0,17, p<0,01, r: 0,19 p<0 ,01, and r:0,10, p<0,01; respectively). PACS-R and SM-PACS scores were strongly correlated (r:0,80, p<0,01) in all participants. EAT-26 scores were positively correlated with PACS-R (in girls r: 0,38 p<0,01, in boys r: 0,39 p<0,01) and SM-PACS (in girls r: 0,33 p<0,01 and in boys r: 0,39 p<0,01) in both sexes. Also, EAT-26 scores were positively correlated with PACS-R and SM-PACS in each group of early, middle and late adolescents (p<0,01).The important finding of this study is that the physical appearance comparison between self and others on social media may constitute risks for disordered eating behaviours as much as comparisons in daily life in adolescents.Keywords:İnternet, Social Media, Disordered Eating, Eating Disorder, Adolescent