Betonarme bacalar hiperbolik soğutucular ve projelendirme esasları

Abstract

ÖZET özel mühendislik yapılar sınıfına giren betonarme baca ve hiperbolik soğutucular konusunda Türkçe olarak yazılmış yeter li kaynak bulunmamaktadır. Öğretim programlarında da bu konu ya yeterince yer verilemediğinden yapı mühendislerinin bu ko nudaki bilgileri de yetersiz olmaktadır. Türkiye'de betonarme bacalar konusunda henüz özel bir yö netmelik te mevcut olmadığından bu tip yapıların projelendi rilmesinde yabancı yönetmelikler kullanılmaktadır. Ancak tek nik literatürde yabancı yönetmelikleri kullanan bir çok ülke de örneğin Fransa'da betonarme baca ve soğutucularda ağır ha sarların ve hatta bir çok yıkılmanın meydana geldiği ve bun ların ülke ekonomisine ağır zararlar verdiği belirtilmekte dir. Bu da her ülkenin kendi koşulları ve ekonomisiyle bağ daşan bir emniyeti sağlamaya yönelik özgürlükçü yönetmelik lere sahip olması gereğinin önemini ortaya koymaktadır. Bir taraftan bu konuda Türkçe literatür boşluğunu kısmen.doldurmak, diğer taraftan Türkiye'de bu konuda bir yönetmeli ğin hazırlanmasında yardımcı olabileceği düşüncesiyle, bu ça lışmada oldukça geniş kapsamlı bir sentez çalışması sunulmak tadır. Çalışma sekiz bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde bacalar konusuna bir giriş yapılmakta ve bacaların boyut landırı lmasın da dikkate alınması gereken parametreler üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde baca elemanları olan cidar, kaplama, kısa konsol, plak, boşluk ve temeller tanıtılmakta ve kısaca bu elemanların konstrüksiyon esasları anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde bacalara etkiyen statik ve dinamik yükler ve yük etkileri verilmekte, dördüncü bölümde ise çeşitli ülke yönetmeliklerine göre baca gövdesinin bu yükler altında yapı sal çözümlemesi anlatılmaktadır. Beşinci bölümde bacaların pratik projelendirme ilkeleriy le baca gövdesinin; rüzgar, deprem ve sıcaklık değişimi etki lerine göre ayrı ayrı çözümlemesi verilmekte ve` çözümler rüz gar + sıcaklık kombinezonuna göre etraflıca irdelenmekte, ta şıma gücüne göre projelendirilme ilkeleri de burada verilmek tedir. Altıncı bölümde hiperbolik soğutucular kısaca tanıtılmak ta ve bunların geometrisi ve hesabı özetlenerek verilmektedir. Son bölümde baca temelleri anlatılmakta ve bunlardan, özellikle ekonomik olan, halka ve dairesel temellere ait he sap yöntemleri belirtilmektedir. Bu son bölümü sonuçlar, kay naklar listesi ile bir ek bölüm izlemektedir.

SUMMARY There arent enough work about special structures as chimneys and refrigerations in Turkey. Knowledge of civil engineers is also insufficient because this subject doesn't exist in civil engineering education. The analysis of chimneys refrigerations is done according to the foreign standarts. Because, a standart isnt found in Turkey, too. In technical literature; however, in many count ries used foreign standarts, for example in France, reinfor ced concrete chimneys and refrigerations suffered damage, even collopse. In this study, a synthesis is presented in detail using many foreign references both to help in preparing standart in Turkey and to ansver partly necessity in Turkish literature. This study consist of seven chapter. In first chapter, development of reinforced concrete chimneys and variation of constructive requirement are given. Damage of chimneys and reasons of these are explained from 1910 until 1940. In fact, suggestions in this subject and some tecnichal information about constructed chimneys are given. Also, importance of pollution problems in chosing first dimension are determined. Chimney places chosen according to predominant wind direction. Gases is supended in the air dansing in definete high parti cularly cold weather. This event is considered chosing of chimney's high. In chosing chimney's diameter, fundamentaly, exit velocity and guantity of gases are important. A reinforced concrete chimney consist of two parts, fundamentaly. These are shaft and foundation. The shaft con sist of shell, openings, lining, platforms and corbels. Gases of the chimney iş also damage to the shell. For this reason, a birick lining that has scarcely conductivity is built to the shell. If chimney's high isn't much, lining is built detached from the shell. If the high lining is require, platforms and/or corbels is built to the shell in order to carried the lining. In addition, openings in the shell influ ence to the design. These chimney's elements as above is introduced and construction requirement of these elements is presented in the second section. In the third section, probabl wind and earthquake is summarized, in addition temperature gradient problem which is very important load effect in chimneys is examined. Furt- heremore, ovalization effect due to wind effect; local bending effect due to exantric position of platform, corbel and lining is treated and given calculation formulas. Deflec tion of the chimney and therefore, second order moments is calculated. In the fourth chapter, various methods used structural analysis under whole load combination that can subjected to working load are given. Structural analysis for wind is given according to Turkish (TS 498), English-American (UBC-SEAOC), France (Regies N.V. 65) and Ceskoslevenski standarts. Turkish standart deals with general building, English- American and Ceskoslevenski standarts deals with