Çeşitli ağaç türlerinde su alımının ve çalışmanın azaltılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, çeşitli ağaç türlerinde su alımını azaltıcı ve boyut stabilizasyonu sağlayıcı yöntemler denenmiştir. Denemelerde üç İ, Y.A, (sedir, ardıç, ladin) türü ve üç Y/â- (kavak, kızılağaç, kayın) türünden lata şeklinde elde edilen örnekler kullanılmıştır. Ayrıca doğrama boyutlarında çam örnekleri yalnızca PEG-1000 deneyinde kullanılmıştır. Denemelerin birinci bölümünde, fiziksel etkili üç su itici çözelti Uç ayrı yöntemle kullanılmıştır. Su itici karışımlardan birincisi % 3 parafin, % 97 çözücü (white spirit); ikincisi % 3 parafin, % 15 beziryağı, % 82 çözücü' den oluşmuştur -Üçüncü karışımın - K dört zaman varyasyonlu (3, 5, 15 ve 60 dak- 'lik) batırma ve kademeli basınç yöntemiyle kullanılmıştır. Ayrıca I- ve II. karışımlar sıcak-soğuk kap yöntemiyle de kullanımışlardır. - Dene melerin ikinci bölümünde, boyut stabilizasyonu sağlayan iki yön tem denenmiştir. Birinci yöntemde, asetik anhidrit/ksilen (1/1, H/H) karışımına batırma yoluyla 125°C'de asetillendirme reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Bunun devamı olarak kimyasal etkili bu yöntemle muamele edilen örneklerden bir kısmı, yukarıdaki su itici karışımlardan üçüncüsü ile basınçlı yöntem kullanıla rak tekrar muamele edilmiş ve böylece hem fiziksel hem kimyasal etkili bir yöntem denenmiştir- ikinci yöntemde ise, Polietilen- glikol-1000' in % 20 'lik sulu çözeltisiyle basınçlı yöntem kullanılarak muamele yapılmıştır. Denemelerden sonra örnekler 6 farklı zamanda (2, 4, 8, 24, 48 ve 72 saat) suya batırılarak, deney ve kontrol örneklerinin almış olduğu su miktarları belirlenmiş ve bu değerlerden yola çıkılarak su itici etkinlik değerleri hesaplanmıştır. Bu değerlerin istatistiksel analize tabi tutulması sonucu, su itici ka rışımlardan sırasıyla III. ve II. karışımlar daha etkin bulun muş ve bu karışımlarla % 40-80 arasında(ağaç türlerine ve suya batırma zamanlarına göre) su itici etkinlik elde edilmiştir. Asetillendirmede bu oran % 60-70 düzeyinde olmuştur. VAsetillendirmeden sonra üçüncü su itici karışımla muamele edilen örneklerde ise % 75-95 oranında su itici etkinlik sağlanmış ve bu yöntem en etkin yöntem olarak belirlenmiştir. PEG-1000 ile muamele edilen örneklerde ise daralma yüzdelerin- deki azalma hesaplanmış ve ağaç türlerine göre % 40-75 arasın da değişen oranlarda daralmayı önleyici etkinlik elde edilmiştir. VI

SUMMARY The swelling or shrinkage with changes in moisture content is known as movement in wood. Treatment to reduce the tendency of wood to take on moisture and change dimensions can be broken categories: water repellents and dimensional stabilizers. In this study, the slats which had been prepared from Lebanon cedar, Phoenician juniper, Eastern spruce, Scotch pine, Italian poplar, Black alder and Oriental beech were used in the experiments, As water repellent solutions the following systems were used: I. 3 % paraffin wax, 97 % white spirit(as solvent), II. 3 % paraffin wax, 10 % long chained alkyd resin, 87 % white spirit, III. 3 % paraffin wax, 15 % linseed oil, 82 % white spirit- These three solutions were applied in the methods of dipping, hot and cold open tank process and stepwise increasing pressure process. As dimensional stabilizer methods, acetylation and treatment with PEG-1000 are used In acetylation, the samples, were dipped in acetylation solution (acetik anhydride/xylene, 1/1, V/V) and the applied temperature rate is 125°C, Some of acetylated samples were also treated with Solution-Ill by stepwise increasing pressure process- Thus, both dimensional stabilization and water repellency has been aimed by means of chemical and physical effectiveness 20 % PEG-1000 were used to prepare aqueos solution and -the solution were applied by stepwise increasing pressure process VIIAfter treatments, the samples were tested by water soaking methods based on different testing times (2, 4, 8. 24, 48 and 72 hours) Water repellent effectiveness (WRE) values were calculated by determining water absorption of test and control samples and these values were analized statisticaly On treated somples within PEG-xOOO, shrinkage < percentage values were calculated and anti-shrink efficiency (ASE) values were calculated from shrinkage percentage of test and control samples According to the results, no statisticaly significant differences were found between water repellent methods It has also been observed that II- and III, solutions were more effective than the I. Treated with II and III solutions showed WRE values of 50-80 %. In acetylated samples, these values are found again between 50-80 %. But, in the samples which were treated with III solution after acetylation, the WRE values are obtained as high as: 75-95 %. It has already been found that this method is the most effective than others, statisticaly In PEG-1000 treated samples, ASE values are between 50-70 %- VIII