Konut plan şemalarında değişimin grafik tekniklerle incelenmesi

Abstract

Toplumdaki sosyal, kültürel, ekonomik; teknolojik fak- törlerdeki gelişme ve değişmeler, konut plan şemalarına fonk siyonel ve mekansal değişiklikler olarak yansımıştır. Bu tez kapsamında, konut plan şemalarının uğradığı değişimin saptanması amaçlanmış ve bunun için grafik teknikler geliş tirilmiştir. 1. Bölüms Çalışmada sorun, 50-60 yıl içersinde, konut plan şema larının uğradıkları fonksiyonel ve mekansal değişikliklerin saptanması olarak ortaya konmuştur. Çalışmanın amacı ise, konut planlarındaki değişimi incelemek için grafik teknik leri tanıtmak ve değişimi saptamaktır. 2. Bölüm: Konut plan semalarındaki değişimin saptanması için öne rilen yöntem ve kullanılan teknikler bu bölümde tanıtılmış tır. Plan şemalarının analizi ve değişiminin saptanması iki aşamada yapılmıştır. 4 Çözümleme aşaması,/ » Çakıştırma aşaması, Çözümleme aşamasında, fonksiyon şemaları ve grafik tek niklerle, konut planlarının fonksiyon ve mekanları arasın daki ilişkileri açıklayan analizler yapılmıştır. Kullanılan ilk teknik alan fonksiyon şemaları tekniğiyle, konuttaki mekan grupları, aralarındaki doğrudan geçiş ilişkilerine bağlı olarak şemalara aktarılmıştır. Ortaya çıkan fonksiyon şemaları, konutun fonksiyonel örgütlenmesini göstermektedir. Kullanılan ikinci teknik olan grafik tekniğinin, ülke mizde mimarlık alanında fazla kullanım alanı yoktur. Bu tek nikte, konuttaki mekanlar birer nokta, aralcirındaki bitişik-lik ilişkileri de birer çizgi ile gösterilmiştir. Burada amaç, konutta ne tür mekanların ve mekanlar arası ne tür ilişkilerin olduğunu grafiklerle açıklamaktır. Konuttaki mekanlar arası bitişiklik ilişkilerine göre çizilen grafik ler konuttaki mekansal örgütlenmeyi göstermektedir. Konut plan şemalarının fonksiyonel ve mekansal örgüt lenmesini gösteren şema ve grafikler elde edildikten son ra, çakıştırma aşamasına geçilmiştir. Farklı yıllara ait konutların şema ve grafiklerinin karşılaştırılması ve çakış- tırılması yolu ile fonksiyonel ve mekansal değişiklikler saptanmıştır. 3. Bölüm: Konut plan semalarındaki değişimin nedenleri: ® îmar planlarına bağlı nedenler, ® Ekonomik nedenler, ® Kullanıcı kültür yapısındaki değişiklikler, ® Aile yapısındaki değişiklikler, © Kullanıcı eylemlerinin değişmesi, « Teknolojik gelişme ve değişmeler, ® Kullanıcının sosyal yapısındaki değişmeler olarak belirlenmiştir. Son 50-60 yılda konut plan şemaları nın uğradığı değişimlerin saptanması için, müstakil ve apartman tipi olmak üzere iki örnekiem grubu seçilmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi şehirlerimizden se çilen konut planları üzerinde fonksiyon şemaları ve grafik teknikleriyle yapılan analizler ve bu analizlerin çakıştı-r rıJLraası ile anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Değişen fonksiyonel ve mekansal örgütlenmeler belirlen dikten sonra, günümüzdeki konut plan şeması, geleneksel ko nut plan şeması ile karşılaştırılmıştır. Bunların sonucun da, günümüzde toplumsal gelenekler, kullanıcı ihtiyaç ve istekleri dikkate alınmadan, ekonomik ve imar planlarının getirdiği belirleyici ve sınırlayıcı kurallara bağlı olarak plan şemalarının yapıldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, grafik tekniklerle konut planlarının in celenebileceği ve plan semalarındaki değişimin saptanabile ceğinin belirlendiği söylenebilir. Ayrıca elde edilen bul guların yeni konut plan önerilerinde veri olarak kullanı labileceği düşünülmüştür. -VI-

The house plans have changed to a large exlent in the course of time. The changes in house plans have been mainly due to the changes in social, cultural, economic and tech nologic factors. In this study the basic is to identify the changes in house plans in Turkey during the last 6 0 years. For such a purpose, new graphic techniques has been deve loped. In chapter one, the problematic situation that is the changes in house plans, space organization and the function are discused. The goal, which is the identification of chan ges in house plans though specific research techniques that have been developed for this study is introduced. In chapter two, the proposed techniques for the analysis of changes in home plans are introduced. For the analysis of home plans and the identification of changes, a two-step procedure has been utilized. ® Analysis, ® Superposition. In the first step, two techniques have been used for analysing the functional and space organization of the house. These are: The functional schema and the graphic techniques. The functional schemata have been derived based on the direct connections and the functional organization of the house. The graphic technique has not been used very much in architectural research in Turkey. In this technique the spaces in the house are shown-as points and the conti guous spaces are connected to each other by a line. The spaces in this technique is to explain the type of spaces and the type of relations between various spaces in the house. Such graphics also shows the space organization in the home.Once the schemata and the graphics shoeing the func tional and space organization of the houses' are established, the next step is the superposition. In this step, the func tional and spatial differences are identified by comparing and superposing the schemata and graphics of the houses that have been built in. different years. In chapter three, the reasons for the changes in house plans are explained- in detail. The main reasons for the changes in home plans can be summarized as:' ® Changes in Local plans and regulations, 9 Economic reasons, ® Changes in cultural, ® Changes in family structure, ® Changes in users' activities, ® Changes and developments in technology, ® Changes in users1 social status. In this study, the sample for the analysis of changes in house plans indude single family houses as well as apart ments which are selected from Istanbul, Ankara, Izmir, Antalya and Çorum, After the idatification of the changes in functional schemata spatial organization, the contemponary houses are compered with the traditional, Based on this comparision, it is found that in contemponary cases regula tion and economics determine the house plans rather than traditions and users8 requirements and needs. Finally, this study also indicates that home plans and the changes in them can be easily identified using graphic techniques. Once the changes and the reasons for the changes are identified, these, on the other hand, can also be used in designing the new houses. -VIII-