Köprübaşı (Harşit) cevherleşmesinin değerlendirilmesi ve işletme civarı jeokimyasal prospeksiyonu

Abstract

Giresun ili, Tirebolu ilçesi, Harşit Köprübaşı cevherleşmesi Pontid kuşağında olup üst Kretase yaşında volkanik eşlikli bir cevher birikimidir. Bu madenin yatak şekli masif mercekler, ağsal ipliksi ve sa çınım şeklinde olup dasitik tü.f breşler içerisinde konumlanmış- lardır. Köprübaşı cevherleşmesinde, cevherleşme felsik, suda çökel- miş piroklastikler içinde olup yine felsik pelitik denizel sedi mantasyonla örtülüdür ve alterasyon bu örtüyü etkilemiştir. Çalışma alanı 257.000 ton cevher rezervi içermekte olup gü nümüze kadar bunun 130.000 tonu üretilmiştir. Ekonomik cevher mineralleri Sfalerit, tetraedrlt, galen, kalkopirit olup gang olarak kuvars ve barit bulunmaktadır. Barit ve sfaleritlerle yapılan 38 adet sıvı kapanım deneyi sonucu yatağın ısısal bir zonlanma göstermediği ve genelde me- zothermal bir ısıda oluştuğu gözlenmiştir. Cevherleşmenin oluşumu için uygun mekanizma yüzey sularının konvektif dolaşımıdır. Cevherin altında Stringer zonları olması çıkış bacasının burada olduğunu düşündürmektedir. Jeokimyasal prospeksiyon cevherleşme civarı aramada en ucuz yöntem olduğundan sahada 112 noktadan alınan örneklerle çalışı larak, Cu ve Zn için lokal eşik değerler tespit edilmiş ve bili nen cevherleşmeden daha yüksek anomali noktaları (yaklaşık iki katı) tespit edilerek gizlenmiş cevher birikiminin bulunabileceği yer belirlenmiştir. Ayrıca daha akıcı olan çinkonun bakıra göre 12 kat daha fazla toprakta dağıldığı ve bunun dünya ortalamasının çok üzerinde ol duğu saptanmıştır. iv

Giresun, Tirebolu, Harşit-Köprübaşı ore deposit is Upper Cretaceous, volcanic associated deposit occured in the Pontid Belt. Mineralization is in the dacitic tuffs and in the form of massive lenses, stockwork and stringer. In the KöprtiTbaşı ore deposit mineralization is comprised in felsic pyroclastics which is sedimentated in water. These are overlain felsic pelitic seafloor sedimantation and effected by alteration. Mine area is containing 257.000 tons ore and 130.000 tons of orebody is already produced. Economic ore minerals are sphalerite, tedrahedrite, galena, calcopyrite and the the gang minerals are quartz and barite. In the result of experiments with 38 fluid inclusions in sphalerites and barites thermal zoning is not observed. Determined average homo gen i zat ion temperature is mezothermal. Convectlve surfacewater circulation was the mecanism of the occurence of ore body. Stringer zones beneath the ore body shows that pipe of volcanism was here. Since the geochemical survey in the vicinity of ore body is the cheapest method, 112 samples have been collected and local threshold values of Cu and Zn are recognized. Anomalies whose magnitude is twice according to the known ore body is also determined. On the other hand, dispersion of Zn which is more mobile is 12 times much more than Cu in the soil and this is a higher value for the average of the earth.