Doğu ladini (Picea orientalis (L.) link.)-doğu kayını (Fagus orientalis lipsky.) karışık meşcerelerinin gençleştirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma ile doğuladini-doğukayını karışık meşcerele- rindeki gençleştirme problemleri çözümlenmek istenmiştir. Problemlerin çözümü amacıyla karışık meşcerelerin büyük bir kısmı gezilmiş olup bu meşcerelerde yapılan birçok ölçme, gözlem ve tespitler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelere göre elde edilen bulgular ve varılan sonuçlar aşağıda açıklan mıştır. Meşcerelerde aynı yaşta sayılan doğuladinleri ve doğuka yınlarından hemen hemen her yerde doğukayınlarının çok farklı bir boy üstünlüğüne sahip olduğu görülmüştür. Bu türlerin aynı boyda olmaları halinde ise doğuladinlerinin farklı bir yaş üstünlüğüne sahip olduğu görülmüştür. Bu farklılıklar gençlik ve sıklık çağlarında daha belirgindir. Doğuladini-doğukayını karışık meşcerelerinin oluşumunda toprak özelliklerinin başlıca unsur olmadığı görülmüştür. Doğukayınları tüm gelişme çağları boyunca aynı yaştaki doğuladinlerine oranla daha geniş tepetacı oluşturmaktadırlar. Gençlik ve sıklık çağlarında aynı boydaki doğuladinleri genel de doğukayınlarına oranla daha geniş tepetacı oluşturmakta, ancak meşcere siperi şartlarında bu durum, 2.00-3.00 m boydan sonra tamamen tersine dönmektedir. Doğukayını hakimiyetindeki meşcerelerde ladin, karışımda ki oranı ölçüsünde gruplar halinde siper vaziyeti ile gençleş- tirilmelidir. Ladin gençliğine 8-10 yıllık bir yaş ve boy üs tünlüğü sağlandıktan sonra doğukayını tüm alanda Büyük Alan Siper Vaziyeti ile gençleştirilmelidir. Doğuladininin hakim olduğu ya da her iki türün eşit oran da bulunduğu meşcerelerde iki türü aynı zamanda aynı alan üze rine getirerek gençleştirmek mümkün değildir. Ladin ve kayını farklı alanlar üzerinde düşünmek ve gençleştirmek gerekekecek tir. Bu durumda da yine siper vaziyetleri kullanılacaktır. Bozuk doğuladini-doğukayını karışık meşcerelerinde tohum ağaçları yetersiz olduğundan ya da hiç bulunmadığından dolayı gençleştirme dikim ile yapılmalıdır. Kayının yüksek kesimlerde açık alanlara dikilmesinden kaçınmalıdır. Çünkü dondan zarar görmektedir. Bu nedenle yüksek kesimlerde siper ağacının bu lunmadığı alanlarda önce dona dayanıklı türlerle `ön orman` kurulmalıdır. Daha sonra da bu ormanın siperinde kayın dikimle ri yapılmalıdır. Dikimle ladin-kayın münferit karışımı kurula maz. VIII

SUMMARY The present study is concerned with the regeneration aspect of the mixed stands of Picea orientalis and Fagus orientalis. The required data were collected from the experimental plots which were regularly visited on several occasions. The findings were as follows : - Fagus orientalis trees were definitely taller than Picea orientalis trees practically of the same age. Whenever both species were of the similar height Picea orientalis trees were much older. - The cited height differentials were more eminent in early developmental periods e.i. seedling and sapling stages. - It was conduced that the mixed stands were indifferent to soil properties. - The crown surface of Fagus orientalis trees were constantly larger than that of Picea orientalis trees, regardless of natural development stage. In seedling and sapling stages, however, the crown width of Picea orientalis tree of the same age as Fagus orientalis tree was relatively larger. When the young plant reached a height of 2-3 meters or more the cited relationships were reversed. In mixed stands where Fagus orientalis was dominant the natural regeneration of the Picea orientalis should be realized under shelter on the groups. Moreover, Picea orientalis seedlings should be given 8-10 years of age and height priority to Fagus orientalis that was allowed to regenerate. In mixed stands where Picea orientalis was dominant or two species were of nearly equal ratio, these two species should not be regenerated on the same land in the same year. They should be regenerated on different lands in accordance with the mixture ratio. In that case shelter wood systems should also be used. In degraded mixed stands artificial regeneration should be prefered due to the lack or insufficient number of seed trees. Fagus orientalis were susceptible to frost and in high altitudes, therefore, unsheltered planting was to be avoided. The shelter may be preestablished by planting frost resistant species, same years prior to plantation of Fagus orientalis. IX