Doğuladini (Picea orientalis (L.) Link.) fidanlarına ait bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerle dikim başarısı arasındaki ilişkiler

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Çataldere -Maden, orijinli doğuladini fidanları kullanılmıştır. Çalışma kapsamında sırasıyla şu hususlar araştırılmıştır: (1 ) önemli morfolojik özellikler bazında, şaşırtma ve şaşırtma zamanının etkileri, (2) İşlemler (kontrol; sonbahar, ilkbahar ve yaz şaşırtmaları) bazında belirlenen morfolojik özellikler arasındaki karşılıklı ilişkiler, (3) Dört isleme ait ortalama fidan boyu ve kök boğazı çapı kriterleri esas alınarak, işlemler bazında oluşturulan fidan kalite sınıflarının dikim basanları, (4) işlem-solma noktasındaki su potansiyeli etkileşimleri, (5) Yazın şaşırtılan fidanlarda su potansiyelinde oluşan periyodik değişmeler, (6) ilkbaharda şaşırtılan fidanlarda sökümden sonra sulamanın ve dikim öncesinde açık alan koşullarında bırakmanın fidanların su potansiyeli, toplam glikoz içerikleri ve gelişimleri üzerindeki etkileri ve (7) Ksilem su potansiyelinde, tomurcuk durumunda ve kuru ağırlık oranında oluşan periyodik değişmelere göre dormansi halinin değişmesi. Yaz şaşırtması fidanlar en kaliteli fidanlardır. Ayrıca yetiştirme tekniğine bakılmaksızın fidan boyu, kök boğazı çapı ve kök sisteminin kılcal köklerce zengin kompakt bir yapı göstermesi koşuluyla gövde-kök oranı kriterleri fidan kalite sınıflaması çalışmalarında rahatlıkla kullanılabilir. Fidan kalite normlarının belirlenebilmesi için 2 yıllık arazi verileri yetersiz kalmaktadır. Tutma başarısı yönünden şaşırtılmış fidanlar üstün bir performans göstermişlerdir. Bu nedenle ağaçlandırmalarda mutlaka şaşırtılmış boylu Cen az 20 cm) ve kök boğazı çapı kalın (en az 8 mm) fidanlar kullanılmalıdır. Solma noktasındaki su potansiyeli kontrolda -17.88 +/- 2.64 Bar, sonbahar şaşırtmasında -25.67+/-1.69 Bar, ilkbahar şaşırtmasında -27.72 +/- 1.03 Bar ve yaz şaşırtmasında -24.60 +/-Î.07 Bar olarak belirlenmiştir. Dormansi halinin oluşum aşamaları Of Orman Fidanlığı'nda şu dönemlere rastlamaktadır: - Dormansi Halinden Çıkış Dönemi: Şubat sonu -Nisan başı - Ara Dormansi Dönemi: Mayıs sonu -Haz İranın ilk haftası - Dormansi Haline Geçiş Dönemi: Ağustos - Dormansi Haline Geçişin Arttığı Dönem: Eylül başı -Ekim sonu - Dormansi Dönemi: Kasım başı -Şubat sonu (Gerçek Dormansi Dönemi: Aralık ortası -Şubat ortası) Ağustos başından itibaren yapılacak sulamalar minimum bitki su gerilimi -10 Barın üstüne çıktığında yapılmalıdır. Ayrıca özellikle büyüme döneminde bitki su geriliminin -20 Barın üstüne çıkması engellenmelidir. Fidan sökümleri açık ve güneşli günlerde saat 10.00 - 16.00 arasında yapılmamalıdır. Söküm işleminin ardından fidanlar hemen sulanmalıdır. VIIISUMMARY In `the present study» nursery stocks of Picea orientalis ( L. ) Link. from provenance of Çatal dere -Maden were used, and the following subjects were investigated:!- Influences of trans planting time on morphological properties of seedlings, 2- Rela tionships of morphological characteristics of seedlings concern ing different treatments (Control tuntransplantedl ; autumn, spring and mid-summer transplantings), 3- Postplanting perform ances of defined seedlings at the base of mean height and root collar diameter concerning the treatments, 4- Interactions of treatment -water potential at the wilting point, 5- Seasonal and diurnal changes of xylem water potential of mid-summer trans planting nursery stocks, 6- Effects of watering after lifting and keeping the seedlings on exposure different times before planting on the water potential, total glicose concentration and growing of seedlings transplanted in spring, and 7 -Changes into dormancy cycle according to periodic changes of xylem water potential j bud dormancy and dry weight fraction. Nursery stocks transplanted in mid-summer showed the best quality in the treatments. Besides height, root collar diameter and top/root ratio on condition that seedlings have a compact root system can be easily used in the seedling standardization. Two years field results are not sufficient for estimating of seedling quality norms, but the first year survivals of untrans- planted seedlings were significantly less than those of trans - plantings. Therefore, it is recommended that 4-yr-old trans planted seedlings with height (more than 20 cm) and thick root collor diameter (more than 8 mm) should be used in plantations. The max. top/root ratio for acceptable oriental spruce nursery stocks should be aproximately 3.0. In post -dormant stage, the wilting points of control (un- transplanted ), autumn, spring and mid-summer transplanting were -17.88 +/- 2.64 Bar, -25.67 +/- 1.69 Bar, -27. 72+/-1.03 Bar and -24. 60+/ -1.07 Bar, respectively. The dormancy cycle comprises with the following stages in the `Of Forest Nursery`: - Post -dormancy Stage: Late February - Early April, - Medium Dormancy Stage: Late May - First week of June, - Pre -dormancy Stage: August, - Deepening Dormancy Stage: Early September -Late October, and - Dormancy Stage: Early November - Late February. CTrue Dormancy Stage: Mid-December - Mid-February) After early August, irrigation should be done only extremely hot days (> 25 °C) or when predawn plant moisture stress is below -10 Bar. Watering should be short so that water potential will remain above -10 Bar but frequent enough to prevent it from exceeding -20 Bar, especially in first stage of growing season. Lifting of planting stock should be avoided on warm clear days between 10 a.m. and 4 p.m., and seedlings must be watered imme- diatly after lifting. Because watering decreases water loss, and increases total glicose concentration of seedlings. IX

SUMMARY In `the present study» nursery stocks of Picea orientalis ( L. ) Link. from provenance of Çatal dere -Maden were used, and the following subjects were investigated:!- Influences of trans planting time on morphological properties of seedlings, 2- Rela tionships of morphological characteristics of seedlings concern ing different treatments (Control tuntransplantedl ; autumn, spring and mid-summer transplantings), 3- Postplanting perform ances of defined seedlings at the base of mean height and root collar diameter concerning the treatments, 4- Interactions of treatment -water potential at the wilting point, 5- Seasonal and diurnal changes of xylem water potential of mid-summer trans planting nursery stocks, 6- Effects of watering after lifting and keeping the seedlings on exposure different times before planting on the water potential, total glicose concentration and growing of seedlings transplanted in spring, and 7 -Changes into dormancy cycle according to periodic changes of xylem water potential j bud dormancy and dry weight fraction. Nursery stocks transplanted in mid-summer showed the best quality in the treatments. Besides height, root collar diameter and top/root ratio on condition that seedlings have a compact root system can be easily used in the seedling standardization. Two years field results are not sufficient for estimating of seedling quality norms, but the first year survivals of untrans- planted seedlings were significantly less than those of trans - plantings. Therefore, it is recommended that 4-yr-old trans planted seedlings with height (more than 20 cm) and thick root collor diameter (more than 8 mm) should be used in plantations. The max. top/root ratio for acceptable oriental spruce nursery stocks should be aproximately 3.0. In post -dormant stage, the wilting points of control (un- transplanted ), autumn, spring and mid-summer transplanting were -17.88 +/- 2.64 Bar, -25.67 +/- 1.69 Bar, -27. 72+/-1.03 Bar and -24. 60+/ -1.07 Bar, respectively. The dormancy cycle comprises with the following stages in the `Of Forest Nursery`: - Post -dormancy Stage: Late February - Early April, - Medium Dormancy Stage: Late May - First week of June, - Pre -dormancy Stage: August, - Deepening Dormancy Stage: Early September -Late October, and - Dormancy Stage: Early November - Late February. CTrue Dormancy Stage: Mid-December - Mid-February) After early August, irrigation should be done only extremely hot days (> 25 °C) or when predawn plant moisture stress is below -10 Bar. Watering should be short so that water potential will remain above -10 Bar but frequent enough to prevent it from exceeding -20 Bar, especially in first stage of growing season. Lifting of planting stock should be avoided on warm clear days between 10 a.m. and 4 p.m., and seedlings must be watered imme- diatly after lifting. Because watering decreases water loss, and increases total glicose concentration of seedlings. IX