Kuzeydoğu Karadeniz bölgesi doğal odunsu taksonlarının peyzaj mimarlığı yönünden değerlendirilmesi üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET Ülkemiz floristik zenginliğinin önemli bir bölümünü kapsayan Kuzeydoğu Karadeniz Bölgesinde gerçekleşen bu çalışmanın asıl materyalini odunsu formdaki doğal bitkiler oluşturmaktadır. Genellikle volkanik ve sokulum kayaçlarının hakim olduğu araştırma alanı, bol yağış nedeniyle PH derecesi düşük, bir toprak yapısı gösterir. Yağış, bulutluluk ve nem oranları bakımından ülkemizin en zengin bölgelerinden birisidir. Araştırma alanı, bitki coğrafyası açısından Euro-Siberian flora alanının Colchis kesiminde kalmaktadır. Pseudomaki, Orman, Step ve Alpin gibi dört ana vejetasyon tipinden oluşan Doğu Karadeniz Bölgesinin özellikle pseudomaki ve orman vejetayonunda çalışmalar yapılmıştır. Kentsel nitelikli yeşilalanlarda belirlemek 295 adet değişik odunsu takson içersinde, Cryptomeria japonica D.Don, Biota orientali3 End, Nerium oleander L., Rosaxhybrida, ve Lonicera periclymenum L. gibi odunsu taksonların en fazla kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Araştırma alanında kullanıcılar genellikle herdemyeşil, çiçek güzelliği olan, meyvesinden faydalanılabilecek türler tercih etmektedirler. Çalılardan ise, daha çok çiçek güzelliği olan türler öncelikli olarak seçilmektedir. Kentsel mekanlardaki yeşilalanlar üzerinde yetkili olan kişilerin büyük bir çoğunluğu peyzaj projesi yaptırmamakta ve toprak analizine gerek duymamaktadır. Yeşilalanlar ile ilgili projelerin daha çok Peyzaj Mimarları ve Ziraat Mühendisleri tarafından yapıldığı belirlenmiştir. Araştırma alanında genellikle orman fidanları çoğunluk tadır. Bu fidanlıklar, Orman Bakanlığının isteği olan ve orman ağacı olarak kullanılacak türlere öncelik vermektedirler. Diğer kullanıcı toplumun istekleri dikkate alınmadan, daha çok üretim materyali kolay sağlanan ekzotik türler süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu nedenle, çok zengin bir doğal bitkisi örtüsüne sahip araştırma alanında, önemli estetik güzelliği olmayan ekzotik türlere yer verilmektedir. Araştırma alanındaki doğal odunsu taksonlardan çiçek ve meyve güzelliği, sonbahar renklenmeleri vb. gibi estetik değerlerle çok yönlü fonksiyonel kullanım alanlarına sahip taksonlar belirlenmiş, Peyzaj Mimarisi açısından özellikleri belirtilerek, yöre halkının istediği özelliklere de uygun bitkilerin fidanlıklarda üretilmeleri için önerilerde bulunulmuştur. -VI-

SUMMARY Woody taxa growth and floristic richness of the Northeastern Blacksea shoreline region in Turkey is the main consideration of this study. Very little ecological and taxonomic work at the level within the plant association has been carried out. Due to this lack of detailed information, floristic, edaphic, and functional characteristics of ecosystems in Northeastern Blacksea region at various successional stages are largely unknown. However, the high intensity of sampling in this study allowed the opportunity to recognize within the limit of an association, groups of ecosystems with similar tree stratum (Forest cover) characteristics. The area under review, is generally classified as a volcanic and tectonic geologial formation. The heavy precipitation and a high humidity, in this region will be identified with the low pH level and a podsolic condition. The study area generally can be shown in the biogeographical map within the Euro-Siberian florictic region, and in the colchic subregion. Pseudomacchie, forest, step and alpine characteristics of the four main vegetation types can be observed within the region. A few study has been previously completed for the forest and pseudomacchie vegetation in this area. Some exotic plant materials have been used in the city and town establishments in the forshore as a part of their green and open space development. More than 297 different woody plant taxa have been identified for this type of use such as.; Cryptomeria japonica D.Don, Biota orientalis and., Salix babylonica L., Acer negundo L., Nerium oleander L., Rosa x hybrida, Pyracantha coccinea Roem. and Lonicera peryclymenum etc. mainly can be seen in the residential sites. Also people always prefer evegreen plant materials. Red-colored flowers and fruits are also mostly used.Poeple in the authority and the management position of the open and the green space developments, for the parks and recreation facilities in the city and towns, are not considered to prepare any landscape development, plans before the contruction, and they are not bothered to receive any soil analysis for this type of use. Only a few development plans had designed by the landscape architests or agricultural engineers. -VII-Forest nuraeriea whioh have been moatly eatabliahed in the area have a priority to provide planta for the reforestation which mainly faat~growing, and exotia type also have been produced by some nurseries. But they do not have any commercial market analysis for this type of production. Natural plant materiala were also uaed in the residentîal areas. Most of the beautiful flovera and fruita and fail colour changea for the leavea make thia study area very pleaaant. it waa auggested that, functional and easthetîc use of the plant materials can be considered for every landscape development project in the area. This type of uae and recommendationa are also provided in thia study. Hopefully,; plant materials which would be most valuable and unıque in thia region can be realized by the market and the environmental planners. -VIII-