Yüzey dalgalarının özellikleri ve sismik kesitlerdeki etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Sismik yansıma yöntemlerinde kaynak tarafından üretilen ve yüzey dalgaları olarak bilinen Rayleigh dalgalarının kaynak derinliğine bağlı olarak yayılım özellikleri incelenmiştir. Bu amaç için Ayrık Dalga Sayısı (Discrete Wave Number) Yöntemi ile elde edilen yapay sismogramlar ve gerçek saha verileri kullanılmıştır. Yapay sismogramların elde edilmesinde frekansa bağlı soğurma ve yayınım kayıpları dikkate alınmıştır. Model çalışmaları için, 50 metre aralıklı 24 jeofondan oluşan bir alıcı düzeni ile derinliği değişken bir nokta kaynak ve tabakalı ortam modeli kullanılmıştır. Ayrık Dalga Sayısı Yöntemi ile elde edilen iğnecik cevapları (unit impulse response) Gabor dalgacığı ile evrişime sokularak yapay sismogramlar elde edilmiştir. Gerek yapay sismogramların gerekse gerçek verilerin ince lenmesi aşağıdaki sonuçları vermiştir; i) Yüzey dalgaları ancak belirli şartların sağlanma sı ile dispersiv olabilir. Bu şartlar; a) Ortamın tabakalı olması b) Yüzey dalgasının dalga boyu ilk tabaka kalın lığına göre yeterli büyüklükte olmalıdır. ii) Yüzey dalgalarının büyüklükleri (amplitüt) kaynak derinliğinin artması ile azalmaktadır.

ABSTRACT In this study, the spreading properties of Rayleigh Waves, greherated by source and known as Rayleigh waves (or Ground Roll) is studied with respect to source depth. For this purpose synthetic shot records generated by using Discrete Wave Number Method and field data are used. To generate the shot records 24 geophohes with 50 m group interval and point source at various depth are used along with layered earth model. Impluse response of models obtained with Discrete Wave Number Metod is convolved with Gabor Wavelet to produce shot records. Interpretation of field and synthetic data resulted as follows; i) Surface waves (ground Roll) are dispersive with certain condition as; a) Subsurface should be layered b) Wavelength of surface waves sould be at some length compared to the thickness of the first layer. ii) Magnitude of the surface waves decrease with inc reasing source depth. VI